tor-webwml.git

1) 
2) 
3) 
4) 
5) 
6) 

7) ## translation metadata

8) # Revision: $Revision$

9) # Translation-Priority: 2-medium

10) #include "head.wmi" TITLE="Tor FAQ" CHARSET="UTF-8"
11) <div class="main-column">

12) 
13) 
14) 
15) <!-- PUT CONTENT AFTER THIS TAG -->
16) <h2>FAQ Tora</h2>
17) <hr />
18) 

19) <p>Pytania ogólne:</p>

20) <ul>

21) <li><a href="#WhatIsTor">Czym jest Tor?</a></li>

22) <li><a href="#Torisdifferent">Czym różni się Tor od innych serwerów proxy?</a></li>

23) <li><a href="#CompatibleApplications">Jakich programów mogę używać z Torem?</a></li>

24) <li><a href="#WhyCalledTor">Czemu się to nazywa Tor?</a></li>
25) <li><a href="#Backdoor">Czy jest tylna furtka w Torze?</a></li>

26) <li><a href="#DistributingTor">Czy mogę rozprowadzać Tora na płycie CD mojego
27) magazynu?</a></li>
28) <li><a href="#SupportMail">Jak mogę dostać odpowiedź na mój list o Torze?</a></li>

29) <li><a href="#WhySlow">Czemu Tor jest taki powolny?</a></li>
30) <li><a href="#Funding">Co Projekt Tor zrobiłby z większymi funduszami?</a></li>
31) </ul>
32) 
33) <p>Kompilacja i instalacja:</p>

34) <ul>
35) <li><a href="#HowUninstallTor">Jak odinstalować Tora?</a></li>
36) <li><a href="#PGPSigs">Czym są te pliki "sig" na stronie pobierania?</a></li>
37) <li><a href="#CompileTorWindows">Jak skompilować Tora pod Windows?</a></li>

38) <li><a href="#VirusFalsePositives">Czemu mój program Tor zdaje się mieć wirusa
39) lub oprogramowanie szpiegujące?</a></li>
40) <li><a href="#LiveCD">Czy jest LiveCD lub inna dystrybucja/paczka zawierająca
41) Tora?</a></li>

42) </ul>

43) 
44) <p>Uruchamianie Tora:</p>
45) 
46) <p>Uruchamianie klienta Tora:</p>

47) <ul>

48) <li><a href="#ChooseEntryExit">Czy mogę kontrolować, które węzły (lub kraje) są
49) używane do wchodzenia/wychodzenia?</a></li>

50) </ul>

51) 
52) <p>Uruchamianie przekaźnika sieci Tora:</p>

53) <ul>

54) <li><a href="#RelayFlexible">Jak stabilny musi być mój przekaźnik?</a></li>
55) <li><a href="#ExitPolicies">Prowadziłbym/prowadziłabym przekaźnik, ale nie chcę
56) mieć do czynienia z przypadkami nadużyć.</a></li>

57) <li><a href="#RelayOrBridge">Czy powinienem/am prowadzić normalny przekaźnik,
58) czy przekaźnik mostkowy?</a></li>
59) <li><a href="#RelayMemory">Czemu mój przekaźnik Tora zużywa tyle pamięci?</a></li>

60) <li><a href="#WhyNotNamed">Czemu mój przekaźnik Tora nie ma nazwy?</a></li>

61) </ul>

62) 
63) <p>Uruchamianie usługi ukrytej Tora:</p>
64) 
65) <p>Anonimowość i bezpieczeństwo:</p>
66) <ul>

67) <li><a href="#KeyManagement">Opowiedzcie mi o wszystkich kluczach używanych
68) przez Tora.</a></li>

69) </ul>
70) 

71) <p>Alternatywne projeky, których nie robimy (jeszcze):</p>
72) <ul>

73) <li><a href="#EverybodyARelay">Powinno się sprawić, by każdy użytkownik Tora był
74) przekaźnikiem.</a></li>

75) </ul>
76) 

77) <p>Nadużycie</p>
78) <ul>

79) <li><a href="#Criminals">Czy Tor nie umożliwia przestępcom robienia złych
80) rzeczy?</a></li>
81) <li><a href="#RespondISP">Jak odpowiadać mojemu dostawcy internetu o moim
82) przekaźniku wyjściowym?</a></li>

83) </ul>
84) 

85) <p>Jeśli chcecie poznać odpowiedzi na inne pytania, nie znajdujące się jeszcze
86) w tej wersji FAQ, spójrzcie na razie na <a

87) href="https://wiki.torproject.org/noreply/TheOnionRouter/TorFAQ">wiki
88) FAQ</a>.</p>

89) 

90) <hr /> <a id="General"></a> <a id="WhatIsTor"></a>

91) <h3><a class="anchor" href="#WhatIsTor">Czym jest Tor?</a></h3>
92) 
93) <p>
94) Nazwa "Tor" może odnosić się do kilku różnych komponentów.
95) </p>
96) 
97) <p>

98) Oprogramowanie Tor to program, który możesz uruchomić na swoim komputerze i
99) który pomaga w zachowaniu bezpieczeństwa w Internecie. Tor chroni Cię,

100) przekazując Twój ruch sieciowy poprzez rozproszoną sieć przekaźników
101) uruchamianych przez wolontariuszy na całym świecie: zapobiega podglądaniu

102) Twojego łącza internetowego w celu poznania listy stron, które odwiedzasz, i
103) zapobiega poznaniu Twojej fizycznej lokalizacji przez strony, które
104) odwiedzasz. Ten zestaw przekaźników jest nazywany siecią Tora. Możesz
105) dowiedzieć się więcej o tym, jak działa Tor na <a href="<page
106) overview>">stronie wprowadzenia</a>.
107) </p>
108) 
109) <p>
110) Projekt Tor jest organizacją non-profit (dobroczynną), która zajmuje się i
111) rozwija oprogramowanie Tor.
112) </p>
113) 
114) <hr /> <a id="Torisdifferent"></a>
115) <h3><a class="anchor" href="#Torisdifferent">Czym różni się Tor od innych
116) serwerów proxy?</a></h3>
117) <p>
118) Typowi dostawcy proxy uruchamiają serwer gdzieś w Internecie i umożliwiają
119) Ci korzystanie z niego do przekierowywania swojego ruchu. To stwarza prostą,
120) łatwą do utrzymania architekturę. Wszyscy użytkownicy wchodzą i wychodzą
121) przez ten sam serwer. Dostawca może pobierać opłaty za korzystanie z proxy
122) lub pokrywać koszty z reklam na serwerze. W najprostszej konfiguracji nie
123) musisz nic instalować. Wystarczy, że skierujesz swoją przeglądarkę na ich
124) serwer proxy. Dostawcy prostych proxy są dobrym rozwiązaniem, jeśli nie
125) chcesz chronić swojej prywatności i anonimowości on-line i ufasz, że
126) dostawca nie robi nic złego. Niektórzy dostawcy prostych proxy używają SSL,
127) by zabezpieczyć Twoje połączenia do nich. Może Cię to ochronić przed
128) lokalnymi podsłuchiwaczami, jak na przykład w kawiarence z darmowym
129) internetem wifi.
130) </p>
131) <p>
132) Dostawcy prostych proxy dają też pojedynczy niedobry punkt. Wiedzą, kim
133) jesteś i co oglądasz w Internecie. Mogą obserwować Twój ruch, jak przechodzi
134) przez ich serwer. W niektórych przypadkach mogą obserwować Twój zaszyfrowany
135) ruch, gdy przekierowują go do strony Twojego banku lub sklepów
136) internetowych. Musisz im ufać, że nie robią żadnej z takich rzeczy jak
137) obserwacja ruchu, wstrzykiwanie własnych reklam w Twój ruch czy zapisywanie
138) szczegółów o Tobie.
139) </p>
140) <p>
141) Tor przekazuje Twój ruch przez co najmniej 3 różne serwery, zanim wyśle go
142) do miejsca przeznaczenia. Tor nie zmienia ani nawet nie wie, co przez niego
143) wysyłasz. Tylko przekierowuje Twój ruch, całkowicie zaszyfrowany, przez sieć
144) Tora i sprawia, że wyskakuje gdzieś indziej na świecie, całkowicie
145) nienaruszony. Klient Tora jest wymagany, gdyż zakładamy, że masz zaufanie do
146) swojego komputera. Klient Tora zarządza szyfrowaniem i wybraną ścieżką przez
147) sieć Tora. Przekaźniki rozmieszczone na całym świecie tylko przekazują
148) zaszyfrowane pakiety między sobą.</p>

149) <p>

150) <dl>

151) <dt>Czy pierwszy serwer nie widzi, kim jestem?</dt><dd>Być może. Zły pierwszy z trzech serwerów może widzieć zaszyfrowany ruch Tora
152) pochodzący z Twojego komputera. Ale ciągle nie wie, kim jesteś i co robisz
153) przez Tora. Po prostu widzi "Ten adres IP używa Tora". Tor nie jest nigdzie
154) nielegalny, więc korzystanie z samego Tora jest w porządku. Jesteś ciągle
155) chroniony/a przed tym, by ten węzeł odkrył, kim jesteś i dokąd idziesz w
156) Internecie.</dd>
157) <dt>Czy trzeci serwer nie widzi mojego ruchu?</dt><dd>Być może. Zły trzeci z trzech serwerów może widzieć ruch, który wysłałeś do
158) Tora. Nie będzie wiedział, kto wysłał te dane. Jeśli używasz szyfrowania,
159) jak przy odwiedzaniu stron banków czy e-sklepów lub szyfrowanych połączeń do
160) poczty itd., będzie tylko znał przeznaczenie. Nie będzie widział danych w
161) strumieniu ruchu.  Jesteś ciągle chroniony/a przed tym, by ten węzeł odkrył,
162) kim jesteś, a jeśli używasz szyfrowania - także przed zobaczeniem Twoich
163) danych wysyłanych do ich miejsca przeznaczenia.</dd>

164) </dl>

165) </p>

166) 

167) <hr /> <a id="CompatibleApplications"></a>

168) <h3><a class="anchor" href="#CompatibleApplications">Jakich programów mogę
169) używać z Torem?</a></h3>
170) 
171) <p>

172) Są dwa elementy "toryfikacji" programu: anonimowość na poziomie połączenia i
173) anonimowość na poziomie aplikacji. Anonimowość na poziomie połączenia skupia
174) się na zapewnianiu tego, by ruch sieciowy aplikacji był wysyłany przez
175) Tora. Jest to zazwyczaj robione tak, że program jest konfigurowany do
176) używania Twojego klienta Tora jako serwer pośredniczący (proxy) typu
177) "socks", ale są też inne sposoby. Jeśli chodzi o anonimowość na poziomie
178) aplikacji, musisz upewnić się, że informacje wysyłane przez aplikację nie
179) szkodzą Twojej prywatności. (Nawet jeśli połączenia są przekierowywane przez
180) Tora, nie jest wskazane przekazywanie takich informacji jak nazwisko.) Ten
181) drugi krok musi być robiony w każdym programie inaczej, co jest powodem
182) tego, że nie polecamy jeszcze wielu programów do bezpiecznego używania z
183) Torem.

184) </p>
185) 
186) <p>

187) Większość naszej dotychczasowej pracy skupiła się na przeglądarce
188) internetowej Firefox. Paczki na <a href="<page download>">stronie
189) pobierania</a> automatycznie instalują <a href="<page
190) torbutton/index>">rozszerzenie Torbutton do Firefoksa</a>, jeśli masz
191) zainstalowanego Firefoksa. Od wersji 1.2.0 Torbutton usuwa wiele problemów
192) poziomów połączenia i aplikacji.

193) </p>
194) 
195) <p>

196) Jest wiele innych programów, których można używać z Torem, ale nie
197) zbadaliśmy problemów anonimowości poziomu aplikacji w tych programach dość
198) dobrze, by móc polecić bezpieczną konfigurację. Nasze wiki ma listę
199) instrukcji <a

200) href="https://wiki.torproject.org/noreply/TheOnionRouter/TorifyHOWTO">toryfikacji
201) poszczególnych aplikacji</a>. Jest też <a
202) href="https://wiki.torproject.org/noreply/TheOnionRouter/SupportPrograms">lista

203) aplikacji pomagających w przekierowaniu ruchu sieciowego przez
204) Tora</a>. Prosimy o dodawanie wpisów do tej listy i pomaganie nam w
205) utrzymaniu jej w zgodności ze stanem faktycznym!

206) </p>
207) 

208) <hr /> <a id="WhyCalledTor"></a>

209) <h3><a class="anchor" href="#WhyCalledTor">Czemu się to nazywa Tor?</a></h3>
210) 
211) <p>

212) Gdyż Tor jest siecią trasowania cebulowego (ang. The Onion Routing). Gdy
213) zaczynaliśmy nowy projekt kolejnej generacji i implementację trasowania
214) cebulowego w 2001-2002, mówiliśmy ludziom, że pracujemy nad trasowaniem
215) cebulowym, a oni odpowiadali "Fajnie. Ale nad którym?". Nawet jeśli
216) trasowanie cebulowe stało się terminem powszechnym, Tor narodził się z tego
217) właściwego <a href="http://www.onion-router.net/">projektu trasowania
218) cebulowego</a>, prowadzonego przez Laboratorium Badawcze Marynarki Wojennej.

219) </p>
220) 
221) <p>
222) (Ma też niezłe tłumaczenie z niemieckiego i tureckiego.)
223) </p>
224) 
225) <p>
226) Uwaga: mimo iż pochodzi od skrótu, słowa Tor nie pisze się "TOR". Tylko

227) pierwsza litera jest wielka. W zasadzie zauważamy kogoś, kto nie przeczytał
228) naszej strony (i dowiedział się wszystkiego o Torze z artykułów), po tym, że
229) źle literuje nazwę.

230) </p>
231) 

232) <hr /> <a id="Backdoor"></a>

233) <h3><a class="anchor" href="#Backdoor">Czy jest tylna furtka w Torze?</a></h3>
234) 
235) <p>
236) Nie ma absolutnie żadnego tylnego wejścia do Tora. Nikt nie prosił nas,

237) abyśmy takie zrobili, a znamy kilku mądrych prawników, którzy mówią, że mało
238) prawdopodobne jest, by ktoś zmusił nas do zrobienia czegoś takiego w naszej
239) jurysdykcji (Stany Zjednoczone). Jeśli nas o to poproszą, będziemy z nimi

240) walczyć, i (jak mówią prawnicy) prawdopodobnie wygramy.
241) </p>
242) 
243) <p>

244) Naszym zdaniem umieszczenie tylnego wejścia do systemu Tor byłoby
245) niesamowicie nieodpowiedzialne względem naszych użytkowników i złym
246) precedensem w ogóle w dziedzinie oprogramowania do bezpieczeństwa. Jeśli
247) kiedykolwiek umieścilibyśmy celowe tylne wejście w naszym oprogramowaniu do
248) bezpieczeństwa, zrujnowałoby to nasze zawodowe reputacje. Nikt już by nigdy
249) nie zaufał naszym programom — z doskonałego powodu!

250) </p>
251) 
252) <p>

253) Ale to rzekłszy, jest jeszcze sporo subtelnych ataków, których różni ludzie
254) mogą próbować. Ktoś mógłby podszywać się pod nas, włamać się na nasze
255) komputery lub coś w tym stylu. Tor jest programem o otwartym kodzie i zawsze
256) powinieneś/aś sprawdzać kod (lub chociaż pliki różnic od ostatniego
257) wydania), czy nie ma tam czegoś podejrzanego. Jeśli my (lub inni
258) dystrybutorzy) nie damy Ci kodu, jest to pewny znak, że dzieje się coś
259) dziwnego. Powinieneś/aś też sprawdzać <a href="<page
260) verifying-signatures>">sygnatury PGP</a>, by upewnić się, że nikt nie
261) grzebał w miejscach dystrybucji.

262) </p>
263) 
264) <p>
265) Ponadto, w Torze mogą znaleźć się przypadkowe błędy, które mogłyby wpłynąć

266) na Twoją anonimowość. Okresowo szukamy i usuwamy błędy związane z
267) anonimowością, więc zawsze używaj najnowszej wersji Tora.

268) </p>
269) 

270) <hr /> <a id="DistributingTor"></a>

271) <h3><a class="anchor" href="#DistributingTor">Czy mogę rozprowadzać Tora na
272) płycie CD mojego magazynu?</a></h3>
273) 
274) <p>
275) Tak.
276) </p>
277) 
278) <p>

279) Oprogramowanie Tor jest <a href="https://www.fsf.org/">Wolnym
280) Oprogramowaniem (Free Software)</a>. To znaczy, że dajemy Ci prawo do
281) rozpowszechniania programu Tor, ze zmianami lub bez, za opłatą lub za
282) darmo. Nie musisz nas pytać o szczególne pozwolenie.

283) </p>
284) 
285) <p>
286) Lecz jeśli planujesz rozpowszechniać program Tor, musisz trzymać się naszej

287) <a href="<gitblob>LICENSE">licencji</a>. W skrócie znaczy to tyle, że musisz
288) dołączyć nasz plik LICENSE z jakąkolwiek częścią programu Tor, którą
289) rozpowszechniasz.

290) </p>
291) 
292) <p>

293) Większość ludzi zadająca nam to pytanie nie chce rozpowszechniać tylko
294) programu Tor. Chcą dystrybuować paczki z Torem, które zazwyczaj zawierają
295) programy <a
296) href="http://www.pps.jussieu.fr/~jch/software/polipo/">Polipo</a> i <a
297) href="<page vidalia/index>">Vidalia</a>. Musisz się wtedy trzymać też
298) licencji tych programów. Oba są pod licencją <a
299) href="https://www.fsf.org/licensing/licenses/gpl.html">GNU General Public
300) License</a>. Najprostszym sposobem na spełnienie licencji jest dołączenie
301) kodu źródłowego tych programów gdziekolwiek, gdzie umieszczasz
302) paczki. Szukaj paczek "source" ("kod źródłowy") na <a href="<page
303) vidalia/index>">stronie Vidalii</a> i <a
304) href="http://www.pps.jussieu.fr/~jch/software/polipo/">stronie pobierania
305) Polipo</a>.

306) </p>
307) 
308) <p>

309) Ponadto, powinieneś/aś uważać, by nie wprowadzać w błąd swoich czytelników
310) odnośnie tego, czym jest Tor, kto go robi i co on daje (a czego
311) nie). Przeczytaj nasze <a href="<page trademark-faq>">FAQ o znaku
312) handlowym</a> po więcej szczegółów.

313) </p>
314) 
315) <p>

316) I na koniec, powinieneś/aś zdawać sobie sprawę z tego, że nowe wersje
317) programu Tor wydajemy często i czasem dokonujemy zmian niezgodnych
318) wstecz. Więc jeśli rozprowadzasz konkretną wersję programu Tor, może ona nie
319) być obsługiwana — ani nawet działać — już sześć miesięcy
320) później. Tak jest z każdym oprogramowaniem dotyczącym bezpieczeństwa, które
321) jest aktywnie rozwijane.

322) </p>
323) 

324) <hr /> <a id="SupportMail"></a>
325) <h3><a class="anchor" href="#SupportMail">Jak mogę dostać odpowiedź na mój list
326) o Torze?</a></h3>

327) 
328) <p>

329) Wiele osób wysyła listy do deweloperów Tora prywatnie lub na nasze
330) wewnętrzne <a href="<page contact>">listy mailingowe</a>, z pytaniami
331) dotyczącymi swojej konfiguracji &mdash; nie mogą sprawić, by firewall
332) działał, nie mogą skonfigurować Polipo itd. Czasem nasi ochotnicy mogą
333) odpowiedzieć na te pytania, ale zazwyczaj muszą spędzać większość czasu na
334) zadaniach programistycznych, dzięki którym zyskamy więcej ludzi. Jest to
335) zwłaszcza prawdą, gdy na Twoje pytanie jest już odpowiedź w <a href="<page
336) documentation>">dokumentacji</a> lub w tym FAQ.

337) </p>
338) 
339) <p>
340) Tak więc, jeśli nie odpowiadamy na Twój list, najpierw sprawdź stronę z <a

341) href="<page documentation>">dokumentacją</a>, oraz to FAQ, by sprawdzić, czy
342) na Twoje pytanie nie ma już gotowej odpowiedzi. Potem przeczytaj <a
343) href="http://www.catb.org/~esr/faqs/smart-questions.html">"Jak mądrze
344) zadawać mądre pytania"</a>. Jeśli to nie pomoże, mamy <a href="<page
345) documentation>#Support">kanał IRC</a>, gdzie możesz zadawać pytania (ale
346) jeśli ciagle będą źle sformułowane lub nie o Torze, tam też pewnie nie
347) dostaniesz wielu odpowiedzi). W ostateczności, ludzie na <a href="<page
348) documentation>#MailingLists" >liście mailingowej or-talk</a> mogą Ci dać
349) parę wskazówek, jeśli inni doznali tych samych problemów, co Ty. Najpierw
350) jednak przejrzyj <a href="http://archives.seul.org/or/talk/">archiwa</a>.

351) </p>
352) 
353) <p>

354) Inną strategią jest <a href="<page docs/tor-doc-relay>">prowadzenie
355) przekaźnika sieci Tor przez jakiś czas</a>, lub <a href="<page
356) donate>">dotacja pieniędzy</a> <a href="<page volunteer>">albo czasu</a> na
357) naszą sprawę. Chętniej zwrócimy uwagę na pytania osób, które pokazały
358) zainteresowanie i poświęcenie, by dać coś społeczności Tora.

359) </p>
360) 
361) <p>

362) Jeśli znajdziesz swoją odpowiedź, zostań na kanale IRC lub liście
363) mailingowej i odpowiadaj na pytania od innych.

364) </p>
365) 

366) <hr /> <a id="WhySlow"></a>

367) <h3><a class="anchor" href="#WhySlow">Czemu Tor jest taki powolny?</a></h3>
368) 
369) <p>
370) Jest wiele powodów, dlaczego sieć Tora jest w tej chwili powolna.
371) </p>
372) 
373) <p>

374) Zanim odpowiemy na to pytanie, powinieneś/aś zdać sobie sprawę, że Tor nigdy
375) nie będzie działał błyskawicznie. Twój ruch sieciowy jest przekierowywany
376) przez komputery ochotników z różnych części świata i pewne wąskie gardła i
377) przestoje zawsze będą obecne. Nie oczekuj, że przez Tora osiągniesz
378) przepustowość w stylu uczelni.

379) </p>
380) 
381) <p>

382) Ale to wszystko nie znaczy, że nie można polepszyć stanu rzeczy. Aktualna
383) sieć Tora jest dość mała w porównaniu z liczbą ludzi, którzy próbują jej
384) używać, a wielu z tych ludzi nie rozumie lub nie obchodzi ich, że Tor nie
385) może teraz dać sobie rady z obciążeniem powodowanym przez współdzielenie
386) plików.

387) </p>
388) 

389) <p>
390) Jeśli chcesz bardziej wyczerpującą odpowiedź, przeczytaj <a

391) href="https://blog.torproject.org/blog/why-tor-is-slow">wiadomość na blogu
392) Rogera o tym temacie</a>, która zawiera zarówno szczegółowy PDF, jak i
393) towarzyszące wideo.

394) </p>
395) 

396) <p>
397) Jak możesz pomóć?
398) </p>
399) 
400) <ul>
401) 
402) <li>
403) <a href="<page docs/tor-doc-relay>">Skonfiguruj swojego Tora, by przekazywał
404) ruch innych</a>. Pomóż uczynić sieć Tora dość dużą, byśmy mogli obsłużyć
405) wszystkich ludzi, którzy chcą prywatności i bezpieczeństwa w Internecie.
406) </li>
407) 
408) <li>

409) <a href="<page gui/index>">Pomóż uczynić Tora łatwiejszym w
410) użyciu</a>. Potrzebujemy zwłaszcza ludzi, którzy pomogą ułatwić konfigurację
411) Tora jako przekaźnika sieci. Ponadto, potrzebujemy pomocy w stworzeniu
412) jasnej, prostej dokumentacji, która poprowadzi ludzi w procesie
413) konfiguracji.

414) </li>
415) 
416) <li>
417) Są pewne wąskie gardła w aktualnej sieci Tora. Pomóż nam zaprojektować

418) eksperymenty, które pozwolą na wyśledzenie i zademonstrowanie, gdzie są
419) problemy, a wtedy my będziemy mogli bardziej skupić się na ich naprawieniu.

420) </li>
421) 
422) <li>
423) Jest kilka kroków, które każdy może podjąć, by polepszyć wydajność Tora. <a
424) href="https://wiki.torproject.org/noreply/TheOnionRouter/FireFoxTorPerf">Możesz
425) skonfigurować Firefoksa, by lepiej radził sobie z Torem</a>, <a
426) href="http://www.pps.jussieu.fr/~jch/software/polipo/tor.html">możesz używać
427) Polipo z Torem</a>, lub spróbować <a href="<page download>">zainstalować

428) najnowszą wersję Tora</a>. Jeśli to podziała, pomóż innym, dokumentując, co
429) zrobiłeś, i daj nam o tym znać.

430) </li>
431) 
432) <li>

433) Tor wymaga też trochę zmian architektury. Jedną z ważnych zmian jest
434) rozpoczęcie dostarczania <a href="#EverybodyARelay">lepszej obsługi ludziom,
435) którzy prowadzą przekaźniki sieci</a>. Pracujemy nad tym, a skończymy
436) szybciej, jeśli uda nam się spędzić przy tym więcej czasu.

437) </li>
438) 
439) <li>

440) Pomóż robić inne rzeczy, abyśmy my mogli się zająć tym, co trudne. Zastanów
441) się chwilę nad swoimi umiejętnościami i zainteresowaniami, po czym <a
442) href="<page volunteer>">zajrzyj na naszą stronę dla ochotników</a>.

443) </li>
444) 
445) <li>

446) Pomóż znaleźć sponsorów dla Tora. Czy pracujesz dla firmy lub agencji
447) rządowej, która używa Tora lub korzysta z anonimowości w Internecie, np. by
448) dyskretnie przeglądać strony internetowe konkurencji, lub łączyć się z
449) serwerami w czasie podróży bez odkrywania swoich powiązań? Jeśli Twoja
450) organizacja ma interes w tym, by sieć Tora działała, prosimy skontaktuj się
451) z nimi odnośnie wspierania Tora. Bez sponsorów, Tor stanie się jeszcze
452) wolniejszy.

453) </li>
454) 
455) <li>

456) Jeśli nie możesz pomóc na żaden z powyższych sposobów, możesz pomóc
457) indywidualnie, poprzez <a href="<page donate>">złożenie skromnej dotacji dla
458) naszej sprawy</a>. To się przydaje!

459) </li>
460) 
461) </ul>
462) 

463) <hr /> <a id="Funding"></a>
464) <h3><a class="anchor" href="#Funding">Co Projekt Tor zrobiłby z większymi
465) funduszami?</a></h3>

466) 
467) <p>

468) W tej chwili mamy około 1800 przekaźników sieci, ze średnim ruchem 150
469) MB/s. Mamy kilkaset tysięcy aktywnych użytkowników. Ale sieć Tora nie jest
470) jeszcze samopodtrzymująca się.

471) </p>
472) 
473) <p>

474) Jest sześć głównych spraw programistycznych i związanych z utrzymaniem,
475) które wymagają uwagi:

476) </p>
477) 
478) <ul>
479) 
480) <li>

481) Skalowalność: musimy ciągle skalować i decentralizować architekturę Tora, by
482) mógł obsłużyć tysiące przekaźników i miliony użytkowników. Zbliżająca się
483) wersja stabilna jest ważnym krokiem ku lepszemu, ale jest jeszcze wiele do
484) zrobienia w następnej kolejności, by utrzymać Tora szybkiego i stabilnego.

485) </li>
486) 
487) <li>

488) Wsparcie użytkowników: Z taką liczbą użytkowników, wiele osób ciągle zadaje
489) pytania, oferuje pomoc w innych sprawach itd. Potrzebujemy dobrej, jasnej
490) dokumentacji i musimy poświęcić trochę wysiłku na koordynację wolontariuszy.

491) </li>
492) 
493) <li>

494) Obsługa przekaźników sieci: sieć Tora jest prowadzona przez wolontariuszy,
495) ale oni wymagają uwagi z usuwaniem błędów, tłumaczeniem, czemu coś nie
496) działa, przypominaniem o aktualizacjach itd. Sama sieć jest czymś wspólnym i
497) ktoś musi poświęcić trochę energii, by operatorzy przekaźników byli
498) zadowoleni. Musimy też popracować nad <a href="#RelayOS">stabilnością</a> na
499) niektórych systemach &mdash; np. przekaźniki Tora mają aktualnie problemy na
500) Win XP.

501) </li>
502) 
503) <li>
504) Łatwość obsługi: Poza dokumentacją, musimy też popracować nad użytecznością

505) samego oprogramowania. W skład tego punktu wchodzą: instalatory, przejrzyste
506) GUI, łatwa konfiguracja do współpracy z innymi aplikacjami, i generalnie
507) zautomatyzowanie wszystkich trudnych i mylących kroków w Torze. Zaczęliśmy
508) już pracę nad tym poprzez <a href="<page gui/index>">konkurs na GUI</a>, ale
509) znacznie więcej pracy pozostało &mdash; użyteczność oprogramowania do
510) prywatności nigdy nie była łatwa.

511) </li>
512) 
513) <li>
514) Bodźce: Musimy popracować nad sposobami zachęcania ludzi do konfigurowania

515) swoich Torów jako przekaźników sieci i węzłów wyjściowych, zamiast tylko
516) jako klientów. <a href="#EverybodyARelay">Musimy sprawić, by łatwo było stać
517) się przekaźnikiem i musimy dać ludziom bodźce, by to robili.</a>

518) </li>
519) 
520) <li>
521) Badania: Obszar komunikacji anonimowej jest pełen niespodzianek i pułapek. W

522) naszym wolnym czasie pomagamy prowadzić najważniejsze konferencje o
523) anonimowości i prywatności, jak <a
524) href="http://petsymposium.org/">PETS</a>. Zidentyfikowaliśmy zestaw
525) kluczowych <a href="<page volunteer>#Research">pytań badawczych do Tora</a>,
526) które pomogą nam dowiedzieć się, jak zabezpieczyć Tora przed różnymi
527) istniejącymi atakami. Oczywiście, za tymi pytaniami kryją się dalsze.

528) </li>
529) 
530) </ul>
531) 
532) <p>

533) Robimy postępy w każdej z tych rzeczy, ale w tym tempie <a
534) href="#WhySlow">sieć Tora rośnie szybciej niż deweloperzy mogą
535) nadążyć</a>. Teraz jest idealny moment na dodanie kilku deweloperów do
536) sprawy, byśmy mogli kontynuować wzrost sieci.

537) </p>
538) 
539) <p>

540) Jesteśmy także zainteresowani wzięciem się za problemy powiązane, jak
541) ochrona przed cenzurą.

542) </p>
543) 
544) <p>

545) Jesteśmy dumni z bycia <a href="<page sponsors>">sponsorowanymi i
546) wspieranymi</a> przez Omidyar Network, International Broadcasting Bureau,
547) Bell Security Solutions, Electronic Frontier Foundation, kilka agencji
548) rządowych i grup badawczych, i setki prywatnych osób, które włożyły swój
549) wkład w projekt.

550) </p>
551) 
552) <p>
553) Jednak, to wsparcie jest niewystarczające, by Tor był na bieżąco ze zmianami

554) w obszarze prywatności w Internecie. Prosimy <a href="<page donate>">złóż
555) dotację</a> do projektu lub <a href="<page contact>">skontaktuj się</a> z
556) naszym dyrektorem wykonawczym, by dowiedzieć się, jak dokonywać większych
557) wpłat lub grantów.

558) </p>
559) 

560) <hr /> <a id="HowUninstallTor"></a>

561) <h3><a class="anchor" href="#HowUninstallTor">Jak odinstaloawć Tora?</a></h3>
562) 
563) <p>

564) To zależy całkowicie od tego, jak go zainstalowano i jaki posiadasz system
565) operacyjny. Jeśli zainstalowałeś/aś paczkę, to ta paczka zna sposób, by się
566) odinstalować. Paczki dla Windows zawierają programy
567) odinstalowujące. Prawidłowy sposób na całkowite usunięcie Tora, Vidalii,
568) Torbuttona dla Firefoksa i Polipo na dowolnym systemie Windows jest
569) następujący:

570) </p>
571) 
572) <ol>

573) <li>Na pasku zadań kliknij prawym klawiszem na Vidalię (zielona cebula lub
574) czarna głowa) i wybierz wyjście.</li>
575) <li>Kliknij prawym klawiszem na pasek zadań i uruchom Menadżera Zadań. Szukaj
576) tor.exe na liście procesów. Jeśli działa, kliknij go prawym klawiszem i
577) wybierz Zakończ Proces.</li>
578) <li>Kliknij przycisk Start, przejdź do Programy, Vidalia, wybierz Odinstaluj
579) (Uninstall). To usunie dystrybucję Vidalii, która zawiera Tora i Polipo.</li>
580) <li>Uruchom Firefoksa. Przejdź do menu Narzędzia, wybierz Dodatki. Wybierz
581) Torbutton. Kliknij przycisk Odinstaluj.</li>

582) </ol>
583) 
584) <p>

585) Jeśli nie będziesz trzymać tych kroków (na przykład próbując odinstalować
586) Vidalia, Tor i Polipo gdy jeszcze działają), będziesz musiał/a ponownie
587) uruchomić komputer i ręcznie usunąć katalog "Program Files\Vidalia Bundle".

588) </p>
589) 
590) <p>

591) Na systemie Mac OS X, trzymaj się <a href="<page
592) docs/tor-doc-osx>#uninstall">instrukcji odinstalowania</a>.

593) </p>
594) 
595) <p>

596) Jeśli instalowałeś/aś ze źródła, obawiam się, że może nie być łatwego
597) sposobu na odinstalowanie. Ale patrząc z jasnej strony, domyślnie wszystko
598) instaluję się do /usr/local/, a tam powinno łatwo być zauważyć nowe rzeczy.

599) </p>
600) 

601) <hr /> <a id="PGPSigs"></a>
602) <h3><a class="anchor" href="#PGPSigs">Czym są te pliki "sig" na stronie
603) pobierania?</a></h3>

604) 
605) <p>

606) To są podpisy PGP, byście mogli zweryfikować, że plik, który pobraliście,
607) jest dokładnie tym, który daliśmy do ściągnięcia.

608) </p>
609) 
610) <p>

611) Proszę przeczytać stronę o <a href="<page verifying-signatures>">weryfikacji
612) podpisów</a>, by dowiedzieć się więcej.

613) </p>
614) 

615) <hr /> <a id="CompileTorWindows"></a>
616) <h3><a class="anchor" href="#CompileTorWindows">Jak skompilować Tora pod
617) Windows?</a></h3>

618) 
619) <p>
620) Spróbuj wykonać kroki podane w <a

621) href="<gitblob>doc/tor-win32-mingw-creation.txt">
622) tor-win32-mingw-creation.txt</a>.

623) </p>
624) 
625) <p>

626) (Ale zauważ, że nie musisz własnoręcznie kompilować Tora, by go
627) używać. Większość ludzi po prostu używa paczek dostępnych na <a href="<page

628) download>">stronie pobierania</a>.)
629) </p>
630) 

631) <hr /> <a id="VirusFalsePositives"></a>
632) <h3><a class="anchor" href="#VirusFalsePositives">Czemu mój program Tor zdaje
633) się mieć wirusa lub oprogramowanie szpiegujące?</a></h3>

634) 
635) <p>

636) Czasami przesadnie czułe wykrywacze wirusów i programów szpiegujących pod
637) Windows podnoszą alarm na niektórych częściach binarki Tora dla
638) Windows. Według nas to są prawdopodobnie fałszywe pozytywne wyniki — w
639) końcu rynek antywirusowy i antyszpiegowski to i tak gra w
640) zgadywanie. Skontaktuj się z producentem swojego oprogramowania i wytłumacz,
641) że masz program, która daje fałszywe pozytywne wyniki. Albo wybierz lepszego
642) producenta.

643) </p>
644) 
645) <p>

646) W międzyczasie, zachęcamy nie brać tego tylko na nasze słowo. Naszym
647) zadaniem jest dawanie kodu źródłowego; jeśli jesteś zaniepokojony/a, proszę
648) <a href="#CompileTorWindows">skompiluj program własnoręcznie</a>.

649) </p>
650) 

651) <hr /> <a id="LiveCD"></a>

652) <h3><a class="anchor" href="#LiveCD">Czy jest LiveCD lub inna dystrybucja/paczka
653) zawierająca Tora?</a></h3>
654) 
655) <p>

656) W chwili obecnej nie ma żadnego oficjalnego LiveCD. Ciągle szukamy dobrych
657) rozwiązań i próbujemy zrozumieć implikacje różnych rozwiązań na
658) bezpieczeństwo i anonimowość. W międzyczasie przejrzyj poniższą listę i
659) wybierz według własnego uznania:

660) </p>
661) 
662) <p>
663) LiveCD:
664) </p>
665) 
666) <ol>

667) <li><a href="https://amnesia.boum.org/">amnesia LiveCD/USB</a> jest systemem
668) typu Live, którego celem jest zachowanie Twojej prywatności i anonimowości:
669) <ul>
670) <li> Wszystkie wychodzące połączenia do Internetu są zmuszane do przechodzenia
671) przez sieć Tora.</li>
672) <li> Na lokalnych urządzeniach przechowywania danych nie jest zostawiany żaden
673) ślad, chyba że jawnie o to poproszono.</li>
674) <li> Zawiera programy Firefox, Tor, Torbutton, graficzny kontroler Tora Vidalia,
675) program do rozmów Pidgin i mnóstwo innego oprogramowania.</li>
676) <li> Opiera się na systemie Debian GNU/Linux i zawiera środowisko pulpitu GNOME.</li>
677) </ul>

678) <li><a href="http://incognito.anonymityanywhere.com/">Incognito LiveCD/USB</a>
679) to płyta, z której można uruchomić komputer, posiadająca kilka aplikacji

680) internetowych (Firefox, IRC, poczta, itp.) prekonfigurowanych do korzystania
681) z Tora. Dla większości komputerów wszystko jest automatycznie skonfigurowane
682) i możesz od razu używać. Możesz nawet skopiować płytę na dysk USB. Zawiera
683) TorK.</li>

684) <li><a href="http://tork.sourceforge.net/wiki/index.php/LiveCD">TorK LiveCD</a>

685) jest oparta na Knoppiksie z naciskiem na przyjazność dla użytkownika. Możesz
686) pracować anonimowo lub nie-anonimowo, podczas gdy TorK próbuje ciągle Cię
687) informować o konsekwencjach Twoich działań. TorK LiveCD jest
688) eksperymentalne, więc celem jest dostarczanie regularnie kolejnych wersji
689) przez rok 2007 i później.</li>
690) <li><a href="http://mandalka.name/privatix/">Privatix LiveCD/USB</a> jest
691) opartym na Debianie systemem zawierającym Tora, Firefoksa i Torbuttona,
692) które mogą zapisywać zakładki i inne ustawienia lub dane na zaszyfrowanym
693) kluczu USB</li>
694) </li>

695) </ol>
696) 
697) <p>
698) Paczki dla Windows:
699) </p>
700) 
701) <ol>

702) <li><a href="<page torbrowser/index>">Paczka Tora z przeglądarką</a> dla Windows
703) zawiera prekonfigurowaną przeglądarkę internetową i zawiera wszystkie

704) niezbędne elementy, więc możesz jej używać z dysku USB.</li>
705) <li><a href="http://www.janusvm.com/tor_vm/">Tor VM</a> jest następcą
706) JanusVM. Wymaga twojego testowania!</li>
707) <li><a href="http://janusvm.com/">JanusVM</a> to jądro Linuksa i oprogramowanie

708) działającej w VMWare, które siedzi między Twoim komputerem z Windowsem a
709) Internetem, upewniając się, że Twój ruch internetowy jest wymazywany i
710) anonimizowany.</li>
711) <li><a href="http://www.xerobank.com/xB_browser.html">xB Browser</a>, znane
712) dawniej jako Torpark jest paczką Firefox+Tor dla Win32, którą można

713) zainstalować na dysku USB. Wymaga systemu Win32, na którym będzie działać.</li>
714) </ol>
715) 
716) <p>
717) Aktualnie nieutrzymywane, według naszej wiedzy:
718) </p>
719) 
720) <ol>

721) <li>Polippix / Privatlivets Fred jest duńskim, opartym na Knoppiksie LiveCD z
722) Torem i programami do szyfrowania telefonii IP. <a
723) href="http://polippix.org/">Informacje i pobieranie</a>.</li>
724) <li>ELE to Linux LiveCD skupione na oprogramowaniu związanym z
725) prywatnością. Zawiera Tora, a możesz go pobrać z <a

726) href="http://www.northernsecurity.net/download/ele/">http://www.northernsecurity.net/download/ele/</a>.</li>

727) <li>Virtual Privacy Machine to Linux LiveCD zawierające Firefoksa, Privoxy, Tor,
728) klika aplikacji do IRC i IM, i zestaw regułek ipchains mających na celu
729) uniemożliwienie danym nie chronionym Torem na opuszczenie Twojego
730) komputera. Więcej informacji na <a

731) href="https://wiki.torproject.org/noreply/VirtualPrivacyMachine">https://wiki.torproject.org/noreply/VirtualPrivacyMachine</a>.</li>

732) <li>Anonym.OS to LiveCD podobne do powyższych, ale oparte na OpenBSD zamiast na
733) Linuksie, by zapewnić maksymalne bezpieczeństwo. Zostało zaprojektowane od
734) podstaw, by zapewniać anonimowość i bezpieczeństwo, ma więc kilka cech i
735) ograniczeń niespotykanych w innych LiveCD (związanych z Torem lub
736) nie). Więcej informacji i pobieranie Anonym.OS jest na stronie <a

737) href="http://theory.kaos.to/projects.html">Kaos.Theory</a>.</li>

738) <li>Phantomix to LiveCD do anonimowego surfowania i czatowania, oparte na
739) najnowszej wersji systemu KNOPPIX. Zawiera prekonfigurowane Provoxy, Tora i
740) Polipo. Można je pobrać ze <a href="http://phantomix.ytternhagen.de/">strony
741) Phantomix</a>.</li>

742) </ol>
743) 
744) <p>
745) Proszę się z nami skontaktować, jeśli znacie jakieś inne.
746) </p>

747) 

748) <hr /> <a id="ChooseEntryExit"></a>
749) <h3><a class="anchor" href="#ChooseEntryExit">Czy mogę kontrolować, które węzły
750) (lub kraje) są używane do wchodzenia/wychodzenia?</a></h3>

751) 
752) <p>

753) Tak. Możesz ustawić preferowane węzły wejściowe i wyjściowe, jak również
754) poinformować Tora, których węzłów nie chcesz używać. Następujące opcje mogą
755) być dodane do Twojego pliku konfiguracyjnego "torrc" lub podane na linii
756) poleceń:

757) </p>
758) <dl>
759)   <dt><tt>EntryNodes $fingerprint,$fingerprint,...</tt></dt>

760)     <dd>Lista preferowanych węzłów do używania przy pierwszym skoku w obwodzie,
761) jeśli możliwe.

762)     </dd>
763)   <dt><tt>ExitNodes $fingerprint,$fingerprint,...</tt></dt>

764)     <dd>Lista preferowanych węzłów do używania przy ostatnim skoku w obwodzie, jeśli
765) możliwe. 

766)     </dd>
767)   <dt><tt>ExcludeNodes $fingerprint,$fingerprint,...</tt></dt>

768)     <dd>Lista węzłów, których nigdy nie używać do budowania obwodu. 

769)     </dd>
770)   <dt><tt>ExcludeExitNodes $fingerprint,$fingerprint,...</tt></dt>

771)     <dd>Lista węzłów, których nigdy nie wybierać do wyjścia. Węzły podane w
772) <tt>ExcludeNodes</tt> są automatycznie na tej liście. 

773)     </dd>
774) </dl>
775) <p>

776) <em>Nie zalecamy używania tych opcji</em> &mdash; są przeznaczone do testów
777) i mogą zniknąć w przyszłych wersjach. Najlepsze bezpieczeństwo, jakie może
778) dać Tor, dostajesz gdy zostawisz Torowi wybór ścieżki; zmiana węzłów
779) wejściowych / wyjściowych może zepsuć Twoją anonimowość na sposoby, których
780) nie rozumiemy.

781) </p>
782) <p>

783) Opcje <tt>EntryNodes</tt> i <tt>ExitNodes</tt> są traktowane jako prośba, co
784) znaczy, że jeśli te węzły są wyłączone lub wydają się działać wolno, Tor
785) dalej będzie ich unikał. Możesz sprawić, że te opcje będą obowiązkowe
786) ustawiając <tt>StrictExitNodes 1</tt> lub <tt>StrictEntryNodes 1</tt>
787) &mdash; ale jeśli tak zrobisz, Twoje połączenia przez Tora przestaną
788) działać, jeśli wszystkie podane przez Ciebie węzły staną się
789) nieosiągalne. Zobacz <a
790) href="https://www.torproject.org/documentation.html.en#NeatLinks">strony
791) statusu Tora</a>, by znaleźć węzły, które można wybrać.

792) </p>
793) <p>

794) Zamiast <tt>$fingerprint</tt> możesz podać też 2-literowy kod kraju według
795) ISO3166 w nawiasach klamrowych (na przykład {de}) lub wzorzec adresów IP (na
796) przykład 255.254.0.0/8) lub nazwę węzła. Upewnij się, że nie ma spacji
797) między przecinkami a elementami list. 

798) </p>
799) <p>

800) Jeśli chcesz się dostać do usługi bezpośrednio przez interfejs SOCKS Tora
801) (np. używając SSH przez connect.c), innym rozwiązaniem jest ustawienie
802) wewnętrznego odwzorowania w pliku konfiguracyjnym, korzystając z
803) <tt>MapAddress</tt>. Przeczytaj stronę podręcznika, by poznać szczegóły.

804) </p>
805) 

806) <hr /> <a id="RelayFlexible"></a>
807) <h3><a class="anchor" href="#RelayFlexible">Jak stabilny musi być mój
808) przekaźnik?</a></h3>

809) 
810) <p>

811) Naszym celem jest uczynienie uruchomienia przekaźnika Tora czynnością łatwą
812) i wygodną:

813) </p>
814) 
815) <ul>
816) <li>Tor ma wbudowaną obsługę <a
817) href="https://wiki.torproject.org/noreply/TheOnionRouter/TorFAQ#LimitBandwidth">ograniczania

818) przepustowości</a>. Ponadto, jeśli masz szybkie łącze, ale chcesz ograniczać
819) liczbę bajtów na dzień (czy tydzień, czy miesiąc), które dajesz innym,
820) sprawdź <a

821) href="https://wiki.torproject.org/noreply/TheOnionRouter/TorFAQ#Hibernation">możliwość
822) hibernacji</a>.
823) </li>

824) <li>Każdy przekaźnik Tora ma <a href="#ExitPolicies">politykę wyjścia</a>, która
825) określa, jakie rodzaje połączeń wychodzących są dozwolone lub zabronione z
826) danego przekaźnika. Jeśli nie chcesz pozwalać ludziom na wychodzenie z
827) Twojego przekaźnika, możesz skonfigurować go tak, by pozwalał na połączenia
828) tylko do innych przekaźników Tora.

829) </li>

830) <li>Jeśli przekaźnik czasem będzie offline, to w porządku. Serwery katalogowe
831) szybko to zauważają i przestają ogłaszać dany przekaźnik. Postaraj się
832) jednak, by nie zdarzało się to zbyt często, gdyż przerwie to połączenia
833) korzystające z przekaźnika w chwili jego rozłączenia.

834) </li>

835) <li>Dobrze radzimy sobie z przekaźnikami mającymi dynamiczne adresy IP &mdash;
836) po prostu zostaw opcję konfiguracji adresu pustą, a Tor spróbuje zgadnąć.

837) </li>

838) <li>Jeśli Twój przekaźnik jest za NATem i nie zna swojego publicznego IP (np. ma
839) adres IP postaci 192.168.x.y), musisz ustawić przekierowanie
840) portów. Przekierowywanie połączeń TCP jest zależne od systemu, ale <a

841) href="https://wiki.torproject.org/noreply/TheOnionRouter/TorFAQ#ServerForFirewalledClients">ten
842) wpis w FAQ</a> podaje kilka przykładów, jak to wykonać.
843) </li>

844) <li>Twój przekaźnik pasywnie oszacuje i ogłosi swoją ostatnią przepustowość
845) łącza, by przekaźniki o szerszym łączu przyciągały więcej użytkowników, niż
846) te o wąskim łączu. Zatem posiadanie przekaźnika z wolnym łączem też jest
847) przydatne.

848) </li>
849) </ul>
850) 

851) <hr /> <a id="RunARelayBut"></a> <a id="ExitPolicies"></a>
852) <h3><a class="anchor" href="#ExitPolicies">Prowadziłbym/prowadziłabym
853) przekaźnik, ale nie chcę mieć do czynienia z przypadkami nadużyć.</a></h3>

854) 
855) <p>
856) Wspaniale. To właśnie po to zaimplementowaliśmy polityki wyjścia.
857) </p>
858) 
859) <p>

860) Każdy przekaźnik Tora ma politykę wyjścia, która określa, jakie rodzaje
861) połączeń wychodzących są dozwolone lub zabronione z danego
862) przekaźnika. Polityki wyjścia są rozprowadzane do klientów Tora poprzez
863) katalog, więc klienci automatycznie unikną wybierania przekaźników, które
864) odmówiłyby wyjścia do ich zamierzonych miejsc. W ten sposób każdy przekaźnik
865) może decydować o usługach, hostach i sieciach, do których chce zezwalać na
866) połączenia, w oparciu o możliwości nadużyć i własną sytuację. Przeczytaj
867) wpis do FAQ o <a href="<page faq-abuse>#TypicalAbuses">sprawach, które można
868) napotkać w razie używania domyślnej polityki wyjścia</a>, po czym przeczytaj
869) <a

870) href="https://blog.torproject.org/blog/tips-running-exit-node-minimal-harassment">wskazówki
871) prowadzenia węzła wyjściowego z minimalnym narażeniem</a> Mike'a Perry'ego.
872) </p>
873) 
874) <p>

875) Domyślna polityka wyjścia pozwala na dostęp do wielu popularnych usług
876) (np. przeglądania sieci), ale <a
877) href="https://wiki.torproject.org/noreply/TheOnionRouter/TorFAQ#DefaultPorts">ogranicza</a>
878) niektóre ze względu na możliwości nadużyć (np. pocztę) i niektóre, w których
879) sieć Tora nie mogłaby wytrzymać ilości danych (np. domyślne porty
880) współdzielenia plików). Możesz zmienić swoją politykę wyjścia z karty
881) "Sharing" ("Współdzielenie") w programie Vidaila lub poprzez ręczną edycję
882) swojego pliku <a
883) href="https://wiki.torproject.org/noreply/TheOnionRouter/TorFAQ#torrc">torrc</a>.
884) Jeśli chcesz uniknąć większości, jeśli nie całości, możliwości nadużyć,
885) ustaw ją na "reject *:*" (lub wyłącz wszystkie opcje w programie
886) Vidalia). To ustawienie oznacza, że Twój przekaźnik będzie wykorzystywany do
887) przekazywania ruchu wewnątrz sieci Tora, ale nie do połączeń do zewnętrznych
888) stron lub innych usług.

889) </p>
890) 
891) <p>

892) Jeśli zezwolisz na połączenia wychodzące, upewnij się, że działa
893) rozwiązywanie nazw (czyli Twój komputer jest w stanie poprawnie rozwiązywać
894) adresy internetowe). Jeśli są jakieś zasoby, do których Twój komputer nie
895) może dotrzeć (na przykład, jesteś za restrykcyjną zaporą ogniową lub filtrem
896) zawartości), prosimy o jawne wykluczenie ich w Twojej polityce wyjścia
897) — w innym przypadku miałoby to wpływ też na użytkowników Tora.

898) </p>
899) 

900) <hr /> <a id="RelayOrBridge"></a>
901) <h3><a class="anchor" href="#RelayOrBridge">Czy powinienem/powinnam prowadzić
902) normalny przekaźnik, czy przekaźnik mostkowy?</a></h3>

903) 
904) <p><a href="<page bridges>">Przekaźniki mostkowe</a> (lub w skrócie "mostki")

905) są <a href="<page docs/tor-doc-relay>">przekaźnikami Tora</a>, które nie są
906) umieszczane na listach w głównym katalogu Tora. To znaczy, że nawet jeśli
907) dostawca Internetu lub rząd próbujący filtrować połączenia do sieci Tora

908) prawdopodobnie nie będzie mógł zablokować wszystkich mostków.
909) </p>
910) 

911) <p>Bycie normalnym przekaźnikiem a mostkiem to prawie ta sama konfiguracja:
912) jest to tylko kwestia tego, czy Twój przekaźnik jest umieszczany na
913) publicznych listach, czy nie.

914) </p>
915) 

916) <p>W tej chwili na świecie jest około zera miejsc, które filtrują połączenia do
917) sieci Tora. Dlatego posiadanie dużej liczby mostków obecnie jest tylko
918) środkiem zapasowym a) w przypadku, gdy sieć Tora faktycznie jest gdzieś
919) blokowana, i b) dla ludzi chcących dodatkowej warstwy zabezpieczenia, gdyż
920) martwią się tym, że ktoś pozna, że adres, z którym się kontaktują, jest
921) adresem IP publicznego przekaźnika Tora.

922) </p>
923) 

924) <p>Masz więc prowadzić normalny przekaźnik, czy mostek? Jeśli masz szybkie
925) łącze, zdecydowanie normalny przekaźnik &mdash; przekaźniki mostkowe nie są
926) bardzo wykorzystywane obecnie. Jeśli chcesz <a href="#ExitPolicies">być
927) wyjściem</a>, powinieneś/aś prowadzić normalny przekaźnik, gdyż potrzebujemy
928) więcej wyjść. Jeśli nie możesz być wyjściem i masz niską przepustowość
929) łącza, rzuć monetą. Dziękujemy za zgłoszenie!

930) </p>
931) 

932) <hr /> <a id="RelayMemory"></a>
933) <h3><a class="anchor" href="#RelayMemory">Czemu mój przekaźnik Tora zużywa tyle
934) pamięci?</a></h3>
935) 
936) <p>Jeśli Twój przekaźnik zużywa więcej pamięci niż być chciał/a, oto kilka
937) wskazówek, jak zmniejszyć tę ilość:
938) </p>
939) 
940) <ol>
941) <li>Jeśli jesteś na Linuksie, może napotykasz błędy z fragmentacją pamięci w
942) implementacji malloc w glibc. To znaczy, że jeśli Tor zwalnia pamięć z
943) powrotem do systemu, części pamięci są pofragmentowane, więc ciężko ich użyć
944) ponownie. Paczka Tora jest wydawana z implementacją malloc z OpenBSD, która
945) nie ma aż tylu błędów związanych z fragmentacją (ale ceną jest większe
946) użycie procesora). Możesz powiedzieć Torowi, by używał tej implementacji
947) malloc: <tt>./configure --enable-openbsd-malloc</tt></li>
948) 
949) <li>Jeśli prowadzisz szybki przekaźnik, co znaczy, że masz otwartych wiele
950) połączeń TLS, prawdopodobnie tracisz wiele pamięci na werwnętrzne bufory
951) OpenSSL (ponad 38kB na gniazdo). Załataliśmy OpenSSL, by bardziej agresywnie
952) zwalniał nieużywaną pamięć na bufory. Jeśli zainstalujesz OpenSSL
953) 1.0.0-beta5, proces kompilacji Tora automatycznie rozpozna i skorzysta z tej
954) cechy.</li>
955) 
956) <li>Jeśli jesteś na systemie is, OpenBSD, NetBSD, lub starym FreeBSD, Tor
957) prawdopodobnie uruchamia osobne procesy zamiast używać wątków. Rozważ zmianę
958) na <a
959) href="https://wiki.torproject.org/noreply/TheOnionRouter/TorFAQ#RelayOS">lepszy
960) system operacyjny</a>.</li>
961) 
962) <li>Jeśli dalej nie możesz sobie poradzić z wykorzystaniem pamięci, rozważ
963) zmniejszenie przepustowości łącza, którą zgłasza Twój przekaźnik. Zgłaszanie
964) mniejszej przepustowości oznacza, że będziesz przyciągać mniej użytkowników,
965) więc Twój przekaźnik nie powinien urosnąć aż tak bardzo. Spójrz na opcję
966) <tt>MaxAdvertisedBandwidth</tt> na stronie podręcznika.</li>
967) 
968) </ol>
969) 
970) <p>
971) Powiedziawszy to wszystko, szybkie przekaźniki Tora używają dużo
972) RAMu. Nierzadko szybkie przekaźniki używają 500-1000 MB pamięci.
973) </p>

974) 

975) <hr /> <a id="WhyNotNamed"></a>
976) <h3><a class="anchor" href="#WhyNotNamed">Czemu mój przekaźnik Tora nie ma
977) nazwy?</a></h3>

978) 
979) <p>

980) W chwili obecnej używamy następujących sposobów na określenie, czy Twój
981) przekaźnik powinien mieć nazwę:<br />

982) </p>
983) <ul>

984) <li>Nazwa nie jest przypisana do innego klucza. Istniejące przypisania są
985) usuwane po 6 miesiącach nieaktywności przekaźnika.</li>

986) <li>Przekaźnik musi działać przez co najmniej 2 tygodnie.</li>
987) <li>Żaden inny router nie chciał tej nazwy w poprzednim miesiącu.</li>
988) </ul>
989) 

990) <hr /> <a id="KeyManagement"></a>
991) <h3><a class="anchor" href="#KeyManagement">Opowiedzcie mi o kluczach używanych
992) przez Tora.</a></h3>

993) 
994) <p>

995) Tor używa wielu różnych kluczy, mając na uwadze trzy cele: 1) szyfrowanie w
996) celu zapewnienia prywatności danych wewnątrz sieci Tora, 2) autentykacja
997) (weryfikacja tożsamości), by klienci wiedzieli, że przesyłają dane do tych
998) przekaźników, do których chcieli, 3) podpisy, by wszyscy klienci posiadali
999) ten sam zestaw przekaźników sieci.

1000) </p>
1001) 
1002) <p>

1003) <b>Szyfrowanie</b>: po pierwsze, wszystkie połączenia w sieci Tor korzystają
1004) z szyfrowania TLS, więc obserwatorzy zewnętrzni nie mogą dowiedzieć się, dla
1005) którego obwodu dana komórka jest przeznaczona. Ponadto, klient Tora uzgadnia
1006) efemeryczny klucz szyfrujący z każdym przekaźnikiem w obwodzie, by tylko
1007) węzeł wyjściowy mógł przeczytać komórki. Obie strony wyrzucają klucz obwodu,
1008) gdy ulega on zamknięciu, więc logowanie ruchu i włamanie się do przekaźnika
1009) w celu odkrycia klucza nie podziała.

1010) </p>
1011) 
1012) <p>

1013) <b>Uwierzytelnianie</b>: Każdy przekaźnik sieci Tora ma publiczny klucz
1014) deszyfrujący zwany "kluczem cebulowym". Gdy klient Tora uruchamia obwody, na
1015) każdym kroku <a

1016) href="<gitblob>doc/design-paper/tor-design.html#subsec:circuits">żąda, by

1017) przekaźnik sieci udowodnił znajomość swojego klucza cebulowego</a>. Tym
1018) sposobem, pierwszy węzeł w ścieżce nie może podszyć się pod resztę
1019) ścieżki. Każdy przekaźnik zmienia swój klucz raz w tygodniu.

1020) </p>
1021) 
1022) <p>

1023) <b>Koordynacja</b>: Skąd klienci wiedzą, jakie są przekaźniki i skąd wiedzą,
1024) że mają do nich właściwe klucze? Każdy przekaźnik ma "długoterminowy"
1025) publiczny klucz podpisujący, zwany "kluczem tożsamości". Każde centrum
1026) katalogowe ponadto ma "katalogowy klucz podpisujący". Centra katalogowe <a

1027) href="<gitblob>doc/spec/dir-spec.txt">dostarczają podpisane listy</a>

1028) wszystkich znanych przekaźników sieci, a w tej liście jest zestaw
1029) certyfikatów od każdego przekaźnika (samopodpisanych ich kluczem
1030) tożsamości), określających ich klucze, położenia, polityki wyjścia itd. Więc
1031) jeśli atakujący nie kontroluje serwerów katalogowych, nie może oszukać

1032) klientów, by używali innych przekaźników sieci.
1033) </p>
1034) 
1035) <p>

1036) Skąd klienci wiedzą, jakie są centra katalogowe? Oprogramowanie Tor zawiera
1037) wbudowaną listę położeń i kluczy publicznych każdego centrum
1038) katalogowego. Więc jedynym sposobem na oszukanie użytkowników, by korzystali
1039) z fałszywej sieci Tora jest danie im specjalnie zmodyfikowanej wersji
1040) programu.

1041) </p>
1042) 
1043) <p>

1044) Skąd użytkownicy wiedzą, że dostali właściwy program? Gdy wydajemy kod
1045) źródłowy lub paczkę, podpisujemy ją cyfrowo, używając <a

1046) href="http://www.gnupg.org/">GNU Privacy Guard</a>. Przeczytaj <a

1047) href="<page verifying-signatures>">instrukcje odnośnie weryfikacji podpisów
1048) Tora</a>.

1049) </p>
1050) 
1051) <p>

1052) Aby być pewnym, że coś naprawdę jest podpisane przez nas, powinieneś/aś
1053) spotkać się z nami osobiście i otrzymać kopię odcisku palca naszego klucza
1054) GPG, lub powinieneś/aś znać kogoś, kto tak zrobił. Jeśli martwisz się
1055) atakiem na tym poziomie, zalecamy zaangażować się ze społecznością związaną
1056) z bezpieczeństwem i zacząć poznawać ludzi.

1057) </p>
1058) 

1059) <hr /> <a id="EverybodyARelay"></a>
1060) <h3><a class="anchor" href="#EverybodyARelay">Powinno się sprawić, by każdy
1061) użytkownik Tora był przekaźnikiem.</a></h3>

1062) 
1063) <p>
1064) Wymaganie, by każdy użytkownik Tora był przekaźnikiem pomogłoby w skalowaniu

1065) sieci, by mogła obsłużyć wszystkich użytkowników, a <a
1066) href="https://wiki.torproject.org/noreply/TheOnionRouter/TorFAQ#RelayAnonymity">prowadzenie
1067) przekaźnika Tora może pomóc Twojej anonimowości</a>. Jednak wielu
1068) użytkowników Tora nie może być dobrymi przekaźnikami &mdash; na przykład
1069) część klientów Tora pracuje za restrykcyjnymi zaporami ogniowymi, łączy się
1070) przez modem lub w inny sposób nie są przystosowane do przekierowywania
1071) ruchu. Dostarczenie obsługi tym klientom jest ważną częścią dostarczania
1072) efektywnej anonimowości wszystkim, gdyż wielu użytkowników Tora podlega tym
1073) samym lub podobnym ograniczeniom, a dołączenie tych klientów zwiększa
1074) rozmiar zbioru anonimowości.
1075) </p>
1076) 
1077) <p>
1078) To rzekłszy, chcemy zachęcać użytkowników do prowadzenia przekaźników, więc
1079) to, czego naprawdę chcemy, to uproszczenie procesu uruchamiania i
1080) utrzymywania przekaźnika. Poczyniliśmy duży postęp z łatwą konfiguracją w
1081) ciągu ostatnich kilku lat: Vidalia ma łatwy interfejs konfiguracji
1082) przekaźnika i obsługuje też uPnP. Tor jest dobry w automatycznym
1083) sprawdzaniu, czy jest dostępny i jak dużą przepustowość łącza może

1084) zaoferować.
1085) </p>
1086) 
1087) <p>

1088) Jest jednak pięć kroków, którymi musimy się najpierw zająć:

1089) </p>
1090) 
1091) <p>
1092) Po pierwsze, musimy ustabilizować pracę Tora jako przekaźnika na wszystkich

1093) popularnych systemach. Główną platformą pozostającą do zrobienia jest
1094) Windows, planujemy zająć się tym ostatecznie w 2009. Przeczytaj sekcję 4.1
1095) <a

1096) href="https://www.torproject.org/press/2008-12-19-roadmap-press-release">naszego
1097) planu rozwojowego</a>.
1098) </p>
1099) 
1100) <p>
1101) Po drugie, dalej potrzebujemy poprawienia automatycznego szacowania

1102) dozwolonej przepustowości łącza. Przeczytaj punkt 7 w <a href="<page
1103) volunteer>#Research">sekcji badań na stronie wolontariuszy</a>: "Tor nie
1104) działa zbyt dobrze, gdy przekaźniki mają asymetryczne łącze (np. kablówka

1105) czy DSL)". Możliwe, że <a
1106) href="https://wiki.torproject.org/noreply/TheOnionRouter/TorFAQ#TransportIPnotTCP">zmiana

1107) na transport UDP</a> jest najprostszą odpowiedzią &mdash; co z drugiej
1108) strony nie jest wcale bardzo prostą odpowiedzią.

1109) </p>
1110) 
1111) <p>

1112) Po trzecie, musimy popracować na skalowalnością, zarówno sieci (jak przestać
1113) wymagać, by każdy przekaźnik mógł się połączyć z każdym) i katalogów (jak
1114) przestać wymagać, by wszyscy użytkownicy Tora wiedzieli o wszystkich
1115) przekaźnikach). Takie zmiany mogą mieć wielki wpływ na potencjalną i
1116) rzeczywistą anonimowość. Przeczytaj sekcję 5 dokumentu <a
1117) href="<gitblob>doc/design-paper/challenges.pdf">Wyzwania</a>, by poznać
1118) szczegóły. Ponownie, transport UDP by tu pomógł.

1119) </p>
1120) 
1121) <p>

1122) Po czwarte, musimy lepiej zrozumieć ryzyka płynące z umożliwienia
1123) napastnikowi wysyłania ruchu przez Twój przekaźnik, gdy Ty zaczynasz swój
1124) własny ruch anonimowy. <a

1125) href="http://freehaven.net/anonbib/#back01">Trzy</a> <a

1126) href="http://freehaven.net/anonbib/#clog-the-queue">różne</a> dokumenty <a
1127) href="http://freehaven.net/anonbib/#torta05">badawcze</a> opisują sposoby na
1128) identyfikację przekaźników w obwodzie poprzez kierowanie ruchu przez
1129) węzły-kandydatów i szukanie obniżania w ruchu w czasie, gdy obwód jest
1130) aktywny. Te ataki zatykające nie są tak straszne w kontekście Tora, dopóki
1131) przekaźniki nie są klientami. Ale jeśli próbujemy zachęcić więcej klientów
1132) do bycia przekaźnikami (czy jako <a href="<page bridges>">przekaźniki
1133) mostkowe</a>, czy zwykłe przekaźniki), to musimy lepiej zrozumieć to
1134) zagrożenie i nauczyć się je łagodzić.

1135) </p>
1136) 
1137) <p>

1138) Po piąte, możemy potrzebować jakiegoś schematu bodźców do zachęcana ludzi,
1139) by przekierowywali ruch innych lub zostali węzłami wyjściowymi. Tu są nasze

1140) <a href="https://blog.torproject.org/blog/two-incentive-designs-tor">bieżące
1141) pomysły na bodźce Tora</a>.
1142) </p>
1143) 
1144) <p>
1145) Prosimy o pomoc przy każdym z tych punktów!
1146) </p>
1147) 

1148) <hr /> <a id="Criminals"></a>
1149) <h3><a class="anchor" href="#Criminals">Czy Tor nie umożliwia przestępcom
1150) robienia złych rzeczy?</a></h3>

1151) 
1152) <p>

1153) By poznać odpowiedź na to i inne pytania, odwiedź nasze <a href="<page
1154) faq-abuse>">FAQ o nadużyciach Tora</a>.

1155) </p>
1156) 

1157) <hr /> <a id="RespondISP"></a>
1158) <h3><a class="anchor" href="#RespondISP">Jak odpowiadać mojemu dostawcy
1159) Internetu o moim przekaźniku wyjściowym?</a></h3>

1160) 
1161) <p>
1162) Zestaw szablonów dobrych odpowiedzi dostawcom internetu został <a
1163) href="https://wiki.torproject.org/noreply/TheOnionRouter/TorAbuseTemplates">zebrany
1164) tutaj</a>.
1165) </p>
1166) 

1167) <hr />

1168) 

1169)   </div>
1170) 

1171) 
1172)