tor-webwml.git

1) 
2) 
3) 
4) 
5) 
6) 

7) ## translation metadata

8) # Revision: $Revision$

9) # Translation-Priority: 2-medium

10) #include "head.wmi" TITLE="Tor FAQ" CHARSET="UTF-8"
11) <div class="main-column">

12) 
13) 
14) 
15) <!-- PUT CONTENT AFTER THIS TAG -->
16) <h2>FAQ Tora</h2>
17) <hr />
18) 

19) <p>Pytania ogólne:</p>

20) <ul>

21) <li><a href="#WhatIsTor">Czym jest Tor?</a></li>

22) <li><a href="#Torisdifferent">Czym różni się Tor od innych serwerów proxy?</a></li>

23) <li><a href="#CompatibleApplications">Jakich programów mogę używać z Torem?</a></li>

24) <li><a href="#WhyCalledTor">Czemu się to nazywa Tor?</a></li>
25) <li><a href="#Backdoor">Czy jest tylna furtka w Torze?</a></li>

26) <li><a href="#DistributingTor">Czy mogę rozprowadzać Tora na płycie CD mojego
27) magazynu?</a></li>
28) <li><a href="#SupportMail">Jak mogę dostać odpowiedź na mój list o Torze?</a></li>

29) <li><a href="#WhySlow">Czemu Tor jest taki powolny?</a></li>
30) <li><a href="#Funding">Co Projekt Tor zrobiłby z większymi funduszami?</a></li>
31) </ul>
32) 
33) <p>Kompilacja i instalacja:</p>

34) <ul>
35) <li><a href="#HowUninstallTor">Jak odinstalować Tora?</a></li>
36) <li><a href="#PGPSigs">Czym są te pliki "sig" na stronie pobierania?</a></li>
37) <li><a href="#CompileTorWindows">Jak skompilować Tora pod Windows?</a></li>

38) <li><a href="#VirusFalsePositives">Czemu mój program Tor zdaje się mieć wirusa
39) lub oprogramowanie szpiegujące?</a></li>
40) <li><a href="#LiveCD">Czy jest LiveCD lub inna dystrybucja/paczka zawierająca
41) Tora?</a></li>

42) </ul>

43) 
44) <p>Uruchamianie Tora:</p>
45) 
46) <p>Uruchamianie klienta Tora:</p>

47) <ul>

48) <li><a href="#VidaliaPassword">Tor/Vidalia prompts for a password at start</a></li>

49) <li><a href="#ChooseEntryExit">Czy mogę kontrolować, które węzły (lub kraje) są
50) używane do wchodzenia/wychodzenia?</a></li>

51) </ul>

52) 
53) <p>Uruchamianie przekaźnika sieci Tora:</p>

54) <ul>

55) <li><a href="#RelayFlexible">Jak stabilny musi być mój przekaźnik?</a></li>
56) <li><a href="#ExitPolicies">Prowadziłbym/prowadziłabym przekaźnik, ale nie chcę
57) mieć do czynienia z przypadkami nadużyć.</a></li>

58) <li><a href="#RelayOrBridge">Czy powinienem/am prowadzić normalny przekaźnik,
59) czy przekaźnik mostkowy?</a></li>
60) <li><a href="#RelayMemory">Czemu mój przekaźnik Tora zużywa tyle pamięci?</a></li>

61) <li><a href="#WhyNotNamed">Czemu mój przekaźnik Tora nie ma nazwy?</a></li>

62) </ul>

63) 
64) <p>Uruchamianie usługi ukrytej Tora:</p>
65) 
66) <p>Anonimowość i bezpieczeństwo:</p>
67) <ul>

68) <li><a href="#KeyManagement">Opowiedzcie mi o wszystkich kluczach używanych
69) przez Tora.</a></li>

70) </ul>
71) 

72) <p>Alternatywne projeky, których nie robimy (jeszcze):</p>
73) <ul>

74) <li><a href="#EverybodyARelay">Powinno się sprawić, by każdy użytkownik Tora był
75) przekaźnikiem.</a></li>

76) </ul>
77) 

78) <p>Nadużycie</p>
79) <ul>

80) <li><a href="#Criminals">Czy Tor nie umożliwia przestępcom robienia złych
81) rzeczy?</a></li>
82) <li><a href="#RespondISP">Jak odpowiadać mojemu dostawcy internetu o moim
83) przekaźniku wyjściowym?</a></li>

84) </ul>
85) 

86) <p>Jeśli chcecie poznać odpowiedzi na inne pytania, nie znajdujące się jeszcze
87) w tej wersji FAQ, spójrzcie na razie na <a

88) href="https://trac.torproject.org/projects/tor/wiki/TheOnionRouter/TorFAQ">wiki

89) FAQ</a>.</p>

90) 

91) <hr /> <a id="General"></a> <a id="WhatIsTor"></a>

92) <h3><a class="anchor" href="#WhatIsTor">Czym jest Tor?</a></h3>
93) 
94) <p>
95) Nazwa "Tor" może odnosić się do kilku różnych komponentów.
96) </p>
97) 
98) <p>

99) Oprogramowanie Tor to program, który możesz uruchomić na swoim komputerze i
100) który pomaga w zachowaniu bezpieczeństwa w Internecie. Tor chroni Cię,

101) przekazując Twój ruch sieciowy poprzez rozproszoną sieć przekaźników
102) uruchamianych przez wolontariuszy na całym świecie: zapobiega podglądaniu

103) Twojego łącza internetowego w celu poznania listy stron, które odwiedzasz, i
104) zapobiega poznaniu Twojej fizycznej lokalizacji przez strony, które
105) odwiedzasz. Ten zestaw przekaźników jest nazywany siecią Tora. Możesz
106) dowiedzieć się więcej o tym, jak działa Tor na <a href="<page
107) overview>">stronie wprowadzenia</a>.
108) </p>
109) 
110) <p>
111) Projekt Tor jest organizacją non-profit (dobroczynną), która zajmuje się i
112) rozwija oprogramowanie Tor.
113) </p>
114) 
115) <hr /> <a id="Torisdifferent"></a>
116) <h3><a class="anchor" href="#Torisdifferent">Czym różni się Tor od innych
117) serwerów proxy?</a></h3>
118) <p>
119) Typowi dostawcy proxy uruchamiają serwer gdzieś w Internecie i umożliwiają
120) Ci korzystanie z niego do przekierowywania swojego ruchu. To stwarza prostą,
121) łatwą do utrzymania architekturę. Wszyscy użytkownicy wchodzą i wychodzą
122) przez ten sam serwer. Dostawca może pobierać opłaty za korzystanie z proxy
123) lub pokrywać koszty z reklam na serwerze. W najprostszej konfiguracji nie
124) musisz nic instalować. Wystarczy, że skierujesz swoją przeglądarkę na ich
125) serwer proxy. Dostawcy prostych proxy są dobrym rozwiązaniem, jeśli nie
126) chcesz chronić swojej prywatności i anonimowości on-line i ufasz, że
127) dostawca nie robi nic złego. Niektórzy dostawcy prostych proxy używają SSL,
128) by zabezpieczyć Twoje połączenia do nich. Może Cię to ochronić przed
129) lokalnymi podsłuchiwaczami, jak na przykład w kawiarence z darmowym
130) internetem wifi.
131) </p>
132) <p>
133) Dostawcy prostych proxy dają też pojedynczy niedobry punkt. Wiedzą, kim
134) jesteś i co oglądasz w Internecie. Mogą obserwować Twój ruch, jak przechodzi
135) przez ich serwer. W niektórych przypadkach mogą obserwować Twój zaszyfrowany
136) ruch, gdy przekierowują go do strony Twojego banku lub sklepów
137) internetowych. Musisz im ufać, że nie robią żadnej z takich rzeczy jak
138) obserwacja ruchu, wstrzykiwanie własnych reklam w Twój ruch czy zapisywanie
139) szczegółów o Tobie.
140) </p>
141) <p>
142) Tor przekazuje Twój ruch przez co najmniej 3 różne serwery, zanim wyśle go
143) do miejsca przeznaczenia. Tor nie zmienia ani nawet nie wie, co przez niego
144) wysyłasz. Tylko przekierowuje Twój ruch, całkowicie zaszyfrowany, przez sieć
145) Tora i sprawia, że wyskakuje gdzieś indziej na świecie, całkowicie
146) nienaruszony. Klient Tora jest wymagany, gdyż zakładamy, że masz zaufanie do
147) swojego komputera. Klient Tora zarządza szyfrowaniem i wybraną ścieżką przez
148) sieć Tora. Przekaźniki rozmieszczone na całym świecie tylko przekazują
149) zaszyfrowane pakiety między sobą.</p>

150) <p>

151) <dl>

152) <dt>Czy pierwszy serwer nie widzi, kim jestem?</dt><dd>Być może. Zły pierwszy z trzech serwerów może widzieć zaszyfrowany ruch Tora
153) pochodzący z Twojego komputera. Ale ciągle nie wie, kim jesteś i co robisz
154) przez Tora. Po prostu widzi "Ten adres IP używa Tora". Tor nie jest nigdzie
155) nielegalny, więc korzystanie z samego Tora jest w porządku. Jesteś ciągle
156) chroniony/a przed tym, by ten węzeł odkrył, kim jesteś i dokąd idziesz w
157) Internecie.</dd>
158) <dt>Czy trzeci serwer nie widzi mojego ruchu?</dt><dd>Być może. Zły trzeci z trzech serwerów może widzieć ruch, który wysłałeś do
159) Tora. Nie będzie wiedział, kto wysłał te dane. Jeśli używasz szyfrowania,
160) jak przy odwiedzaniu stron banków czy e-sklepów lub szyfrowanych połączeń do
161) poczty itd., będzie tylko znał przeznaczenie. Nie będzie widział danych w
162) strumieniu ruchu.  Jesteś ciągle chroniony/a przed tym, by ten węzeł odkrył,
163) kim jesteś, a jeśli używasz szyfrowania - także przed zobaczeniem Twoich
164) danych wysyłanych do ich miejsca przeznaczenia.</dd>

165) </dl>

166) </p>

167) 

168) <hr /> <a id="CompatibleApplications"></a>

169) <h3><a class="anchor" href="#CompatibleApplications">Jakich programów mogę
170) używać z Torem?</a></h3>
171) 
172) <p>

173) Są dwa elementy "toryfikacji" programu: anonimowość na poziomie połączenia i
174) anonimowość na poziomie aplikacji. Anonimowość na poziomie połączenia skupia
175) się na zapewnianiu tego, by ruch sieciowy aplikacji był wysyłany przez
176) Tora. Jest to zazwyczaj robione tak, że program jest konfigurowany do
177) używania Twojego klienta Tora jako serwer pośredniczący (proxy) typu
178) "socks", ale są też inne sposoby. Jeśli chodzi o anonimowość na poziomie
179) aplikacji, musisz upewnić się, że informacje wysyłane przez aplikację nie
180) szkodzą Twojej prywatności. (Nawet jeśli połączenia są przekierowywane przez
181) Tora, nie jest wskazane przekazywanie takich informacji jak nazwisko.) Ten
182) drugi krok musi być robiony w każdym programie inaczej, co jest powodem
183) tego, że nie polecamy jeszcze wielu programów do bezpiecznego używania z
184) Torem.

185) </p>
186) 
187) <p>

188) Większość naszej dotychczasowej pracy skupiła się na przeglądarce
189) internetowej Firefox. Paczki na <a href="<page download>">stronie
190) pobierania</a> automatycznie instalują <a href="<page
191) torbutton/index>">rozszerzenie Torbutton do Firefoksa</a>, jeśli masz
192) zainstalowanego Firefoksa. Od wersji 1.2.0 Torbutton usuwa wiele problemów
193) poziomów połączenia i aplikacji.

194) </p>
195) 
196) <p>

197) Jest wiele innych programów, których można używać z Torem, ale nie
198) zbadaliśmy problemów anonimowości poziomu aplikacji w tych programach dość
199) dobrze, by móc polecić bezpieczną konfigurację. Nasze wiki ma listę
200) instrukcji <a
201) href="https://trac.torproject.org/projects/tor/wiki/TheOnionRouter/TorifyHOWTO">toryfikacji
202) poszczególnych aplikacji</a>. Jest też <a
203) href="hhttps://trac.torproject.org/projects/tor/wiki/TheOnionRouter/SupportPrograms">lista
204) aplikacji pomagających w przekierowaniu ruchu sieciowego przez
205) Tora</a>. Prosimy o dodawanie wpisów do tej listy i pomaganie nam w
206) utrzymaniu jej w zgodności ze stanem faktycznym!

207) </p>
208) 

209) <hr /> <a id="WhyCalledTor"></a>

210) <h3><a class="anchor" href="#WhyCalledTor">Czemu się to nazywa Tor?</a></h3>
211) 
212) <p>

213) Gdyż Tor jest siecią trasowania cebulowego (ang. The Onion Routing). Gdy
214) zaczynaliśmy nowy projekt kolejnej generacji i implementację trasowania
215) cebulowego w 2001-2002, mówiliśmy ludziom, że pracujemy nad trasowaniem
216) cebulowym, a oni odpowiadali "Fajnie. Ale nad którym?". Nawet jeśli
217) trasowanie cebulowe stało się terminem powszechnym, Tor narodził się z tego
218) właściwego <a href="http://www.onion-router.net/">projektu trasowania
219) cebulowego</a>, prowadzonego przez Laboratorium Badawcze Marynarki Wojennej.

220) </p>
221) 
222) <p>
223) (Ma też niezłe tłumaczenie z niemieckiego i tureckiego.)
224) </p>
225) 
226) <p>
227) Uwaga: mimo iż pochodzi od skrótu, słowa Tor nie pisze się "TOR". Tylko

228) pierwsza litera jest wielka. W zasadzie zauważamy kogoś, kto nie przeczytał
229) naszej strony (i dowiedział się wszystkiego o Torze z artykułów), po tym, że
230) źle literuje nazwę.

231) </p>
232) 

233) <hr /> <a id="Backdoor"></a>

234) <h3><a class="anchor" href="#Backdoor">Czy jest tylna furtka w Torze?</a></h3>
235) 
236) <p>
237) Nie ma absolutnie żadnego tylnego wejścia do Tora. Nikt nie prosił nas,

238) abyśmy takie zrobili, a znamy kilku mądrych prawników, którzy mówią, że mało
239) prawdopodobne jest, by ktoś zmusił nas do zrobienia czegoś takiego w naszej
240) jurysdykcji (Stany Zjednoczone). Jeśli nas o to poproszą, będziemy z nimi

241) walczyć, i (jak mówią prawnicy) prawdopodobnie wygramy.
242) </p>
243) 
244) <p>

245) Naszym zdaniem umieszczenie tylnego wejścia do systemu Tor byłoby
246) niesamowicie nieodpowiedzialne względem naszych użytkowników i złym
247) precedensem w ogóle w dziedzinie oprogramowania do bezpieczeństwa. Jeśli
248) kiedykolwiek umieścilibyśmy celowe tylne wejście w naszym oprogramowaniu do
249) bezpieczeństwa, zrujnowałoby to nasze zawodowe reputacje. Nikt już by nigdy
250) nie zaufał naszym programom — z doskonałego powodu!

251) </p>
252) 
253) <p>

254) Ale to rzekłszy, jest jeszcze sporo subtelnych ataków, których różni ludzie
255) mogą próbować. Ktoś mógłby podszywać się pod nas, włamać się na nasze
256) komputery lub coś w tym stylu. Tor jest programem o otwartym kodzie i zawsze
257) powinieneś/aś sprawdzać kod (lub chociaż pliki różnic od ostatniego
258) wydania), czy nie ma tam czegoś podejrzanego. Jeśli my (lub inni
259) dystrybutorzy) nie damy Ci kodu, jest to pewny znak, że dzieje się coś
260) dziwnego. Powinieneś/aś też sprawdzać <a href="<page
261) verifying-signatures>">sygnatury PGP</a>, by upewnić się, że nikt nie
262) grzebał w miejscach dystrybucji.

263) </p>
264) 
265) <p>
266) Ponadto, w Torze mogą znaleźć się przypadkowe błędy, które mogłyby wpłynąć

267) na Twoją anonimowość. Okresowo szukamy i usuwamy błędy związane z
268) anonimowością, więc zawsze używaj najnowszej wersji Tora.

269) </p>
270) 

271) <hr /> <a id="DistributingTor"></a>

272) <h3><a class="anchor" href="#DistributingTor">Czy mogę rozprowadzać Tora na
273) płycie CD mojego magazynu?</a></h3>
274) 
275) <p>
276) Tak.
277) </p>
278) 
279) <p>

280) Oprogramowanie Tor jest <a href="https://www.fsf.org/">Wolnym
281) Oprogramowaniem (Free Software)</a>. To znaczy, że dajemy Ci prawo do
282) rozpowszechniania programu Tor, ze zmianami lub bez, za opłatą lub za
283) darmo. Nie musisz nas pytać o szczególne pozwolenie.

284) </p>
285) 
286) <p>
287) Lecz jeśli planujesz rozpowszechniać program Tor, musisz trzymać się naszej

288) <a href="<gitblob>LICENSE">licencji</a>. W skrócie znaczy to tyle, że musisz
289) dołączyć nasz plik LICENSE z jakąkolwiek częścią programu Tor, którą
290) rozpowszechniasz.

291) </p>
292) 
293) <p>

294) Większość ludzi zadająca nam to pytanie nie chce rozpowszechniać tylko
295) programu Tor. Chcą dystrybuować paczki z Torem, które zazwyczaj zawierają
296) programy <a
297) href="http://www.pps.jussieu.fr/~jch/software/polipo/">Polipo</a> i <a
298) href="<page vidalia/index>">Vidalia</a>. Musisz się wtedy trzymać też
299) licencji tych programów. Oba są pod licencją <a
300) href="https://www.fsf.org/licensing/licenses/gpl.html">GNU General Public
301) License</a>. Najprostszym sposobem na spełnienie licencji jest dołączenie
302) kodu źródłowego tych programów gdziekolwiek, gdzie umieszczasz
303) paczki. Szukaj paczek "source" ("kod źródłowy") na <a href="<page
304) vidalia/index>">stronie Vidalii</a> i <a
305) href="http://www.pps.jussieu.fr/~jch/software/polipo/">stronie pobierania
306) Polipo</a>.

307) </p>
308) 
309) <p>

310) Ponadto, powinieneś/aś uważać, by nie wprowadzać w błąd swoich czytelników
311) odnośnie tego, czym jest Tor, kto go robi i co on daje (a czego
312) nie). Przeczytaj nasze <a href="<page trademark-faq>">FAQ o znaku
313) handlowym</a> po więcej szczegółów.

314) </p>
315) 
316) <p>

317) I na koniec, powinieneś/aś zdawać sobie sprawę z tego, że nowe wersje
318) programu Tor wydajemy często i czasem dokonujemy zmian niezgodnych
319) wstecz. Więc jeśli rozprowadzasz konkretną wersję programu Tor, może ona nie
320) być obsługiwana — ani nawet działać — już sześć miesięcy
321) później. Tak jest z każdym oprogramowaniem dotyczącym bezpieczeństwa, które
322) jest aktywnie rozwijane.

323) </p>
324) 

325) <hr /> <a id="SupportMail"></a>
326) <h3><a class="anchor" href="#SupportMail">Jak mogę dostać odpowiedź na mój list
327) o Torze?</a></h3>

328) 
329) <p>

330) Wiele osób wysyła listy do deweloperów Tora prywatnie lub na nasze
331) wewnętrzne <a href="<page contact>">listy mailingowe</a>, z pytaniami
332) dotyczącymi swojej konfiguracji &mdash; nie mogą sprawić, by firewall
333) działał, nie mogą skonfigurować Polipo itd. Czasem nasi ochotnicy mogą
334) odpowiedzieć na te pytania, ale zazwyczaj muszą spędzać większość czasu na
335) zadaniach programistycznych, dzięki którym zyskamy więcej ludzi. Jest to
336) zwłaszcza prawdą, gdy na Twoje pytanie jest już odpowiedź w <a href="<page
337) documentation>">dokumentacji</a> lub w tym FAQ.

338) </p>
339) 
340) <p>
341) Tak więc, jeśli nie odpowiadamy na Twój list, najpierw sprawdź stronę z <a

342) href="<page documentation>">dokumentacją</a>, oraz to FAQ, by sprawdzić, czy
343) na Twoje pytanie nie ma już gotowej odpowiedzi. Potem przeczytaj <a
344) href="http://www.catb.org/~esr/faqs/smart-questions.html">"Jak mądrze
345) zadawać mądre pytania"</a>. Jeśli to nie pomoże, mamy <a href="<page
346) documentation>#Support">kanał IRC</a>, gdzie możesz zadawać pytania (ale
347) jeśli ciagle będą źle sformułowane lub nie o Torze, tam też pewnie nie
348) dostaniesz wielu odpowiedzi). W ostateczności, ludzie na <a href="<page
349) documentation>#MailingLists" >liście mailingowej or-talk</a> mogą Ci dać
350) parę wskazówek, jeśli inni doznali tych samych problemów, co Ty. Najpierw
351) jednak przejrzyj <a href="http://archives.seul.org/or/talk/">archiwa</a>.

352) </p>
353) 
354) <p>

355) Inną strategią jest <a href="<page docs/tor-doc-relay>">prowadzenie
356) przekaźnika sieci Tor przez jakiś czas</a>, lub <a href="<page
357) donate>">dotacja pieniędzy</a> <a href="<page volunteer>">albo czasu</a> na
358) naszą sprawę. Chętniej zwrócimy uwagę na pytania osób, które pokazały
359) zainteresowanie i poświęcenie, by dać coś społeczności Tora.

360) </p>
361) 
362) <p>

363) Jeśli znajdziesz swoją odpowiedź, zostań na kanale IRC lub liście
364) mailingowej i odpowiadaj na pytania od innych.

365) </p>
366) 

367) <hr /> <a id="WhySlow"></a>

368) <h3><a class="anchor" href="#WhySlow">Czemu Tor jest taki powolny?</a></h3>
369) 
370) <p>
371) Jest wiele powodów, dlaczego sieć Tora jest w tej chwili powolna.
372) </p>
373) 
374) <p>

375) Zanim odpowiemy na to pytanie, powinieneś/aś zdać sobie sprawę, że Tor nigdy
376) nie będzie działał błyskawicznie. Twój ruch sieciowy jest przekierowywany
377) przez komputery ochotników z różnych części świata i pewne wąskie gardła i
378) przestoje zawsze będą obecne. Nie oczekuj, że przez Tora osiągniesz
379) przepustowość w stylu uczelni.

380) </p>
381) 
382) <p>

383) Ale to wszystko nie znaczy, że nie można polepszyć stanu rzeczy. Aktualna
384) sieć Tora jest dość mała w porównaniu z liczbą ludzi, którzy próbują jej
385) używać, a wielu z tych ludzi nie rozumie lub nie obchodzi ich, że Tor nie
386) może teraz dać sobie rady z obciążeniem powodowanym przez współdzielenie
387) plików.

388) </p>
389) 

390) <p>
391) Jeśli chcesz bardziej wyczerpującą odpowiedź, przeczytaj <a

392) href="https://blog.torproject.org/blog/why-tor-is-slow">wiadomość na blogu
393) Rogera o tym temacie</a>, która zawiera zarówno szczegółowy PDF, jak i
394) towarzyszące wideo.

395) </p>
396) 

397) <p>
398) Jak możesz pomóć?
399) </p>
400) 
401) <ul>
402) 
403) <li>
404) <a href="<page docs/tor-doc-relay>">Skonfiguruj swojego Tora, by przekazywał
405) ruch innych</a>. Pomóż uczynić sieć Tora dość dużą, byśmy mogli obsłużyć
406) wszystkich ludzi, którzy chcą prywatności i bezpieczeństwa w Internecie.
407) </li>
408) 
409) <li>

410) <a href="<page gui/index>">Pomóż uczynić Tora łatwiejszym w
411) użyciu</a>. Potrzebujemy zwłaszcza ludzi, którzy pomogą ułatwić konfigurację
412) Tora jako przekaźnika sieci. Ponadto, potrzebujemy pomocy w stworzeniu
413) jasnej, prostej dokumentacji, która poprowadzi ludzi w procesie
414) konfiguracji.

415) </li>
416) 
417) <li>
418) Są pewne wąskie gardła w aktualnej sieci Tora. Pomóż nam zaprojektować

419) eksperymenty, które pozwolą na wyśledzenie i zademonstrowanie, gdzie są
420) problemy, a wtedy my będziemy mogli bardziej skupić się na ich naprawieniu.

421) </li>
422) 
423) <li>

424) Jest kilka kroków, które każdy może podjąć, by polepszyć wydajność Tora. <a
425) href="https://trac.torproject.org/projects/tor/wiki/TheOnionRouter/FireFoxTorPerf">Możesz
426) skonfigurować Firefoksa, by lepiej radził sobie z Torem</a>, <a
427) href="http://www.pps.jussieu.fr/~jch/software/polipo/tor.html">możesz używać
428) Polipo z Torem</a>, lub spróbować <a href="<page download>">zainstalować
429) najnowszą wersję Tora</a>. Jeśli to podziała, pomóż innym, dokumentując, co
430) zrobiłeś, i dając nam o tym znać.

431) </li>
432) 
433) <li>

434) Tor wymaga też trochę zmian architektury. Jedną z ważnych zmian jest
435) rozpoczęcie dostarczania <a href="#EverybodyARelay">lepszej obsługi ludziom,
436) którzy prowadzą przekaźniki sieci</a>. Pracujemy nad tym, a skończymy
437) szybciej, jeśli uda nam się spędzić przy tym więcej czasu.

438) </li>
439) 
440) <li>

441) Pomóż robić inne rzeczy, abyśmy my mogli się zająć tym, co trudne. Zastanów
442) się chwilę nad swoimi umiejętnościami i zainteresowaniami, po czym <a
443) href="<page volunteer>">zajrzyj na naszą stronę dla ochotników</a>.

444) </li>
445) 
446) <li>

447) Pomóż znaleźć sponsorów dla Tora. Czy pracujesz dla firmy lub agencji
448) rządowej, która używa Tora lub korzysta z anonimowości w Internecie, np. by
449) dyskretnie przeglądać strony internetowe konkurencji, lub łączyć się z
450) serwerami w czasie podróży bez odkrywania swoich powiązań? Jeśli Twoja
451) organizacja ma interes w tym, by sieć Tora działała, prosimy skontaktuj się
452) z nimi odnośnie wspierania Tora. Bez sponsorów, Tor stanie się jeszcze
453) wolniejszy.

454) </li>
455) 
456) <li>

457) Jeśli nie możesz pomóc na żaden z powyższych sposobów, możesz pomóc
458) indywidualnie, poprzez <a href="<page donate>">złożenie skromnej dotacji dla
459) naszej sprawy</a>. To się przydaje!

460) </li>
461) 
462) </ul>
463) 

464) <hr /> <a id="Funding"></a>
465) <h3><a class="anchor" href="#Funding">Co Projekt Tor zrobiłby z większymi
466) funduszami?</a></h3>

467) 
468) <p>

469) W tej chwili mamy około 1800 przekaźników sieci, ze średnim ruchem 150
470) MB/s. Mamy kilkaset tysięcy aktywnych użytkowników. Ale sieć Tora nie jest
471) jeszcze samopodtrzymująca się.

472) </p>
473) 
474) <p>

475) Jest sześć głównych spraw programistycznych i związanych z utrzymaniem,
476) które wymagają uwagi:

477) </p>
478) 
479) <ul>
480) 
481) <li>

482) Skalowalność: musimy ciągle skalować i decentralizować architekturę Tora, by
483) mógł obsłużyć tysiące przekaźników i miliony użytkowników. Zbliżająca się
484) wersja stabilna jest ważnym krokiem ku lepszemu, ale jest jeszcze wiele do
485) zrobienia w następnej kolejności, by utrzymać Tora szybkiego i stabilnego.

486) </li>
487) 
488) <li>

489) Wsparcie użytkowników: Z taką liczbą użytkowników, wiele osób ciągle zadaje
490) pytania, oferuje pomoc w innych sprawach itd. Potrzebujemy dobrej, jasnej
491) dokumentacji i musimy poświęcić trochę wysiłku na koordynację wolontariuszy.

492) </li>
493) 
494) <li>

495) Obsługa przekaźników sieci: sieć Tora jest prowadzona przez wolontariuszy,
496) ale oni wymagają uwagi z usuwaniem błędów, tłumaczeniem, czemu coś nie
497) działa, przypominaniem o aktualizacjach itd. Sama sieć jest czymś wspólnym i
498) ktoś musi poświęcić trochę energii, by operatorzy przekaźników byli
499) zadowoleni. Musimy też popracować nad <a href="#RelayOS">stabilnością</a> na
500) niektórych systemach &mdash; np. przekaźniki Tora mają aktualnie problemy na
501) Win XP.

502) </li>
503) 
504) <li>
505) Łatwość obsługi: Poza dokumentacją, musimy też popracować nad użytecznością

506) samego oprogramowania. W skład tego punktu wchodzą: instalatory, przejrzyste
507) GUI, łatwa konfiguracja do współpracy z innymi aplikacjami, i generalnie
508) zautomatyzowanie wszystkich trudnych i mylących kroków w Torze. Zaczęliśmy
509) już pracę nad tym poprzez <a href="<page gui/index>">konkurs na GUI</a>, ale
510) znacznie więcej pracy pozostało &mdash; użyteczność oprogramowania do
511) prywatności nigdy nie była łatwa.

512) </li>
513) 
514) <li>
515) Bodźce: Musimy popracować nad sposobami zachęcania ludzi do konfigurowania

516) swoich Torów jako przekaźników sieci i węzłów wyjściowych, zamiast tylko
517) jako klientów. <a href="#EverybodyARelay">Musimy sprawić, by łatwo było stać
518) się przekaźnikiem i musimy dać ludziom bodźce, by to robili.</a>

519) </li>
520) 
521) <li>
522) Badania: Obszar komunikacji anonimowej jest pełen niespodzianek i pułapek. W

523) naszym wolnym czasie pomagamy prowadzić najważniejsze konferencje o
524) anonimowości i prywatności, jak <a
525) href="http://petsymposium.org/">PETS</a>. Zidentyfikowaliśmy zestaw
526) kluczowych <a href="<page volunteer>#Research">pytań badawczych do Tora</a>,
527) które pomogą nam dowiedzieć się, jak zabezpieczyć Tora przed różnymi
528) istniejącymi atakami. Oczywiście, za tymi pytaniami kryją się dalsze.

529) </li>
530) 
531) </ul>
532) 
533) <p>

534) Robimy postępy w każdej z tych rzeczy, ale w tym tempie <a
535) href="#WhySlow">sieć Tora rośnie szybciej niż deweloperzy mogą
536) nadążyć</a>. Teraz jest idealny moment na dodanie kilku deweloperów do
537) sprawy, byśmy mogli kontynuować wzrost sieci.

538) </p>
539) 
540) <p>

541) Jesteśmy także zainteresowani wzięciem się za problemy powiązane, jak
542) ochrona przed cenzurą.

543) </p>
544) 
545) <p>

546) Jesteśmy dumni z bycia <a href="<page sponsors>">sponsorowanymi i
547) wspieranymi</a> przez Omidyar Network, International Broadcasting Bureau,
548) Bell Security Solutions, Electronic Frontier Foundation, kilka agencji
549) rządowych i grup badawczych, i setki prywatnych osób, które włożyły swój
550) wkład w projekt.

551) </p>
552) 
553) <p>
554) Jednak, to wsparcie jest niewystarczające, by Tor był na bieżąco ze zmianami

555) w obszarze prywatności w Internecie. Prosimy <a href="<page donate>">złóż
556) dotację</a> do projektu lub <a href="<page contact>">skontaktuj się</a> z
557) naszym dyrektorem wykonawczym, by dowiedzieć się, jak dokonywać większych
558) wpłat lub grantów.

559) </p>
560) 

561) <hr /> <a id="HowUninstallTor"></a>

562) <h3><a class="anchor" href="#HowUninstallTor">Jak odinstaloawć Tora?</a></h3>
563) 
564) <p>

565) To zależy całkowicie od tego, jak go zainstalowano i jaki posiadasz system
566) operacyjny. Jeśli zainstalowałeś/aś paczkę, to ta paczka zna sposób, by się
567) odinstalować. Paczki dla Windows zawierają programy
568) odinstalowujące. Prawidłowy sposób na całkowite usunięcie Tora, Vidalii,
569) Torbuttona dla Firefoksa i Polipo na dowolnym systemie Windows jest
570) następujący:

571) </p>
572) 
573) <ol>

574) <li>Na pasku zadań kliknij prawym klawiszem na Vidalię (zielona cebula lub
575) czarna głowa) i wybierz wyjście.</li>
576) <li>Kliknij prawym klawiszem na pasek zadań i uruchom Menadżera Zadań. Szukaj
577) tor.exe na liście procesów. Jeśli działa, kliknij go prawym klawiszem i
578) wybierz Zakończ Proces.</li>
579) <li>Kliknij przycisk Start, przejdź do Programy, Vidalia, wybierz Odinstaluj
580) (Uninstall). To usunie dystrybucję Vidalii, która zawiera Tora i Polipo.</li>
581) <li>Uruchom Firefoksa. Przejdź do menu Narzędzia, wybierz Dodatki. Wybierz
582) Torbutton. Kliknij przycisk Odinstaluj.</li>

583) </ol>
584) 
585) <p>

586) Jeśli nie będziesz trzymać tych kroków (na przykład próbując odinstalować
587) Vidalia, Tor i Polipo gdy jeszcze działają), będziesz musiał/a ponownie
588) uruchomić komputer i ręcznie usunąć katalog "Program Files\Vidalia Bundle".

589) </p>
590) 
591) <p>

592) Na systemie Mac OS X, trzymaj się <a href="<page
593) docs/tor-doc-osx>#uninstall">instrukcji odinstalowania</a>.

594) </p>
595) 
596) <p>

597) Jeśli instalowałeś/aś ze źródła, obawiam się, że może nie być łatwego
598) sposobu na odinstalowanie. Ale patrząc z jasnej strony, domyślnie wszystko
599) instaluję się do /usr/local/, a tam powinno łatwo być zauważyć nowe rzeczy.

600) </p>
601) 

602) <hr /> <a id="PGPSigs"></a>
603) <h3><a class="anchor" href="#PGPSigs">Czym są te pliki "sig" na stronie
604) pobierania?</a></h3>

605) 
606) <p>

607) To są podpisy PGP, byście mogli zweryfikować, że plik, który pobraliście,
608) jest dokładnie tym, który daliśmy do ściągnięcia.

609) </p>
610) 
611) <p>

612) Proszę przeczytać stronę o <a href="<page verifying-signatures>">weryfikacji
613) podpisów</a>, by dowiedzieć się więcej.

614) </p>
615) 

616) <hr /> <a id="CompileTorWindows"></a>
617) <h3><a class="anchor" href="#CompileTorWindows">Jak skompilować Tora pod
618) Windows?</a></h3>

619) 
620) <p>
621) Spróbuj wykonać kroki podane w <a

622) href="<gitblob>doc/tor-win32-mingw-creation.txt">
623) tor-win32-mingw-creation.txt</a>.

624) </p>
625) 
626) <p>

627) (Ale zauważ, że nie musisz własnoręcznie kompilować Tora, by go
628) używać. Większość ludzi po prostu używa paczek dostępnych na <a href="<page

629) download>">stronie pobierania</a>.)
630) </p>
631) 

632) <hr /> <a id="VirusFalsePositives"></a>
633) <h3><a class="anchor" href="#VirusFalsePositives">Czemu mój program Tor zdaje
634) się mieć wirusa lub oprogramowanie szpiegujące?</a></h3>

635) 
636) <p>

637) Czasami przesadnie czułe wykrywacze wirusów i programów szpiegujących pod
638) Windows podnoszą alarm na niektórych częściach binarki Tora dla
639) Windows. Według nas to są prawdopodobnie fałszywe pozytywne wyniki — w
640) końcu rynek antywirusowy i antyszpiegowski to i tak gra w
641) zgadywanie. Skontaktuj się z producentem swojego oprogramowania i wytłumacz,
642) że masz program, która daje fałszywe pozytywne wyniki. Albo wybierz lepszego
643) producenta.

644) </p>
645) 
646) <p>

647) W międzyczasie, zachęcamy nie brać tego tylko na nasze słowo. Naszym
648) zadaniem jest dawanie kodu źródłowego; jeśli jesteś zaniepokojony/a, proszę
649) <a href="#CompileTorWindows">skompiluj program własnoręcznie</a>.

650) </p>
651) 

652) <hr /> <a id="LiveCD"></a>

653) <h3><a class="anchor" href="#LiveCD">Czy jest LiveCD lub inna dystrybucja/paczka
654) zawierająca Tora?</a></h3>
655) 
656) <p>

657) W chwili obecnej nie ma żadnego oficjalnego LiveCD. Ciągle szukamy dobrych
658) rozwiązań i próbujemy zrozumieć implikacje różnych rozwiązań na
659) bezpieczeństwo i anonimowość. W międzyczasie przejrzyj poniższą listę i
660) wybierz według własnego uznania:

661) </p>
662) 
663) <p>
664) LiveCD:
665) </p>
666) 
667) <ol>

668) <li><a href="https://amnesia.boum.org/">The (Amnesic) Incognito Live System</a>

669) jest systemem typu Live, którego celem jest zachowanie Twojej prywatności i
670) anonimowości:

671) <ul>
672) <li> Wszystkie wychodzące połączenia do Internetu są zmuszane do przechodzenia
673) przez sieć Tora.</li>
674) <li> Na lokalnych urządzeniach przechowywania danych nie jest zostawiany żaden
675) ślad, chyba że jawnie o to poproszono.</li>
676) <li> Zawiera programy Firefox, Tor, Torbutton, graficzny kontroler Tora Vidalia,
677) program do rozmów Pidgin i mnóstwo innego oprogramowania.</li>
678) <li> Opiera się na systemie Debian GNU/Linux i zawiera środowisko pulpitu GNOME.</li>
679) </ul>

680) <li><a href="http://tork.sourceforge.net/wiki/index.php/LiveCD">TorK LiveCD</a>

681) jest oparta na Knoppiksie z naciskiem na przyjazność dla użytkownika. Możesz
682) pracować anonimowo lub nie-anonimowo, podczas gdy TorK próbuje ciągle Cię
683) informować o konsekwencjach Twoich działań. TorK LiveCD jest
684) eksperymentalne, więc celem jest dostarczanie regularnie kolejnych wersji
685) przez rok 2007 i później.</li>
686) <li><a href="http://mandalka.name/privatix/">Privatix LiveCD/USB</a> jest
687) opartym na Debianie systemem zawierającym Tora, Firefoksa i Torbuttona,
688) które mogą zapisywać zakładki i inne ustawienia lub dane na zaszyfrowanym
689) kluczu USB</li>
690) </li>

691) </ol>
692) 
693) <p>
694) Paczki dla Windows:
695) </p>
696) 
697) <ol>

698) <li><a href="<page torbrowser/index>">Paczka Tora z przeglądarką</a> dla Windows
699) zawiera prekonfigurowaną przeglądarkę internetową i zawiera wszystkie

700) niezbędne elementy, więc możesz jej używać z dysku USB.</li>
701) <li><a href="http://janusvm.com/">JanusVM</a> to jądro Linuksa i oprogramowanie

702) działającej w VMWare, które siedzi między Twoim komputerem z Windowsem a
703) Internetem, upewniając się, że Twój ruch internetowy jest wymazywany i
704) anonimizowany.</li>

705) </ol>
706) 
707) <p>
708) Aktualnie nieutrzymywane, według naszej wiedzy:
709) </p>
710) 
711) <ol>

712) <li>Polippix / Privatlivets Fred jest duńskim, opartym na Knoppiksie LiveCD z
713) Torem i programami do szyfrowania telefonii IP. <a
714) href="http://polippix.org/">Informacje i pobieranie</a>.</li>
715) <li>ELE to Linux LiveCD skupione na oprogramowaniu związanym z
716) prywatnością. Zawiera Tora, a możesz go pobrać z <a

717) href="http://www.northernsecurity.net/download/ele/">http://www.northernsecurity.net/download/ele/</a>.</li>

718) <li>Anonym.OS to LiveCD podobne do powyższych, ale oparte na OpenBSD zamiast na
719) Linuksie, by zapewnić maksymalne bezpieczeństwo. Zostało zaprojektowane od
720) podstaw, by zapewniać anonimowość i bezpieczeństwo, ma więc kilka cech i
721) ograniczeń niespotykanych w innych LiveCD (związanych z Torem lub
722) nie). Więcej informacji i pobieranie Anonym.OS jest na stronie <a

723) href="http://theory.kaos.to/projects.html">Kaos.Theory</a>.</li>

724) <li>Phantomix to LiveCD do anonimowego surfowania i czatowania, oparte na
725) najnowszej wersji systemu KNOPPIX. Zawiera prekonfigurowane Provoxy, Tora i
726) Polipo. Można je pobrać ze <a href="http://phantomix.ytternhagen.de/">strony
727) Phantomix</a>.</li>

728) </ol>
729) 
730) <p>
731) Proszę się z nami skontaktować, jeśli znacie jakieś inne.
732) </p>

733) 

734) <hr /> <a id="VidaliaPassword"></a>
735) <h3><a class="anchor" href="#VidaliaPassword">Tor/Vidalia prompts for a password
736) at start</a></h3>
737) 
738) <p>
739) Vidalia interacts with the Tor software via Tor's "control port". The
740) control port lets Vidalia receive status updates from Tor, request a new
741) identity, configure Tor's settings, etc. Each time Vidalia starts Tor,
742) Vidalia sets a random password for Tor's control port to prevent other
743) applications from also connecting to the control port and potentially
744) compromising your anonymity.
745) </p>
746) 
747) <p>
748) Usually this process of generating and setting a random control password
749) happens in the background. There are three common situations, though, where
750) Vidalia may prompt you for a password:
751) </p>
752) 
753) <ol>
754) <li>You're already running Vidalia and Tor. For example, this situation can
755) happen if you installed the Vidalia bundle and now you're trying to run the
756) Tor Browser Bundle. In that case, you'll need to close the old Vidalia and
757) Tor before you can run this one.
758) </li>
759) <li>Vidalia crashed, but left Tor running with the last known random
760) password. After you restart Vidalia, it generates a new random password, but
761) Vidalia can't talk to Tor, because the random passwords are different.  <br
762) /> If the dialog that prompts you for a control password has a Reset button,
763) you can click the button and Vidalia will restart Tor with a new random
764) control password.  <br /> If you do not see a Reset button, or if Vidalia is
765) unable to restart Tor for you, you can still fix the problem
766) manually. Simply go into your process or task manager, and terminate the Tor
767) process. Then use Vidalia to restart Tor and all will work again.
768) </li>
769) <li>You had previously set Tor to run as a Windows NT service. When Tor is set
770) to run as a service, it starts up when the system boots. If you configured
771) Tor to start as a service through Vidalia, a random password was set and
772) saved in Tor. When you reboot, Tor starts up and uses the random password it
773) saved. You login and start up Vidalia. Vidalia attempts to talk to the
774) already running Tor. Vidalia generates a random password, but it is
775) different than the saved password in the Tor service.  <br /> You need to
776) reconfigure Tor to not be a service. See the FAQ entry on <a
777) href="https://trac.torproject.org/projects/tor/wiki/TheOnionRouter/TorFAQ#HowdoIrunmyTorrelayasanNTservice">running
778) Tor as a Windows NT service</a> for more information on how to remove the
779) Tor service.
780) </li>
781) </ol>
782) 

783) <hr /> <a id="ChooseEntryExit"></a>
784) <h3><a class="anchor" href="#ChooseEntryExit">Czy mogę kontrolować, które węzły
785) (lub kraje) są używane do wchodzenia/wychodzenia?</a></h3>

786) 
787) <p>

788) Tak. Możesz ustawić preferowane węzły wejściowe i wyjściowe, jak również
789) poinformować Tora, których węzłów nie chcesz używać. Następujące opcje mogą
790) być dodane do Twojego pliku konfiguracyjnego "torrc" lub podane na linii
791) poleceń:

792) </p>
793) <dl>
794)   <dt><tt>EntryNodes $fingerprint,$fingerprint,...</tt></dt>

795)     <dd>Lista preferowanych węzłów do używania przy pierwszym skoku w obwodzie,
796) jeśli możliwe.

797)     </dd>
798)   <dt><tt>ExitNodes $fingerprint,$fingerprint,...</tt></dt>

799)     <dd>Lista preferowanych węzłów do używania przy ostatnim skoku w obwodzie, jeśli
800) możliwe. 

801)     </dd>
802)   <dt><tt>ExcludeNodes $fingerprint,$fingerprint,...</tt></dt>

803)     <dd>Lista węzłów, których nigdy nie używać do budowania obwodu. 

804)     </dd>
805)   <dt><tt>ExcludeExitNodes $fingerprint,$fingerprint,...</tt></dt>

806)     <dd>Lista węzłów, których nigdy nie wybierać do wyjścia. Węzły podane w
807) <tt>ExcludeNodes</tt> są automatycznie na tej liście. 

808)     </dd>
809) </dl>
810) <p>

811) <em>Nie zalecamy używania tych opcji</em> &mdash; są przeznaczone do testów
812) i mogą zniknąć w przyszłych wersjach. Najlepsze bezpieczeństwo, jakie może
813) dać Tor, dostajesz gdy zostawisz Torowi wybór ścieżki; zmiana węzłów
814) wejściowych / wyjściowych może zepsuć Twoją anonimowość na sposoby, których
815) nie rozumiemy.

816) </p>
817) <p>

818) Opcje <tt>EntryNodes</tt> i <tt>ExitNodes</tt> są traktowane jako prośba, co
819) znaczy, że jeśli te węzły są wyłączone lub wydają się działać wolno, Tor
820) dalej będzie ich unikał. Możesz sprawić, że te opcje będą obowiązkowe
821) ustawiając <tt>StrictExitNodes 1</tt> lub <tt>StrictEntryNodes 1</tt>
822) &mdash; ale jeśli tak zrobisz, Twoje połączenia przez Tora przestaną
823) działać, jeśli wszystkie podane przez Ciebie węzły staną się
824) nieosiągalne. Zobacz <a
825) href="https://www.torproject.org/documentation.html.en#NeatLinks">strony
826) statusu Tora</a>, by znaleźć węzły, które można wybrać.

827) </p>
828) <p>

829) Zamiast <tt>$fingerprint</tt> możesz podać też 2-literowy kod kraju według
830) ISO3166 w nawiasach klamrowych (na przykład {de}) lub wzorzec adresów IP (na
831) przykład 255.254.0.0/8) lub nazwę węzła. Upewnij się, że nie ma spacji
832) między przecinkami a elementami list. 

833) </p>
834) <p>

835) Jeśli chcesz się dostać do usługi bezpośrednio przez interfejs SOCKS Tora
836) (np. używając SSH przez connect.c), innym rozwiązaniem jest ustawienie
837) wewnętrznego odwzorowania w pliku konfiguracyjnym, korzystając z
838) <tt>MapAddress</tt>. Przeczytaj stronę podręcznika, by poznać szczegóły.

839) </p>
840) 

841) <hr /> <a id="RelayFlexible"></a>
842) <h3><a class="anchor" href="#RelayFlexible">Jak stabilny musi być mój
843) przekaźnik?</a></h3>

844) 
845) <p>

846) Naszym celem jest uczynienie uruchomienia przekaźnika Tora czynnością łatwą
847) i wygodną:

848) </p>
849) 
850) <ul>

851) <li>Tor ma wbudowaną obsługę <a
852) href="https://trac.torproject.org/projects/tor/wiki/TheOnionRouter/TorFAQ#LimitBandwidth">ograniczania
853) przepustowości</a>. Ponadto, jeśli masz szybkie łącze, ale chcesz ograniczać
854) liczbę bajtów na dzień (czy tydzień, czy miesiąc), które dajesz innym,
855) sprawdź <a
856) href="https://trac.torproject.org/projects/tor/wiki/TheOnionRouter/TorFAQ#Hibernation">możliwość
857) hibernacji</a>.

858) </li>

859) <li>Każdy przekaźnik Tora ma <a href="#ExitPolicies">politykę wyjścia</a>, która
860) określa, jakie rodzaje połączeń wychodzących są dozwolone lub zabronione z
861) danego przekaźnika. Jeśli nie chcesz pozwalać ludziom na wychodzenie z
862) Twojego przekaźnika, możesz skonfigurować go tak, by pozwalał na połączenia
863) tylko do innych przekaźników Tora.

864) </li>

865) <li>Jeśli przekaźnik czasem będzie offline, to w porządku. Serwery katalogowe
866) szybko to zauważają i przestają ogłaszać dany przekaźnik. Postaraj się
867) jednak, by nie zdarzało się to zbyt często, gdyż przerwie to połączenia
868) korzystające z przekaźnika w chwili jego rozłączenia.

869) </li>

870) <li>Dobrze radzimy sobie z przekaźnikami mającymi dynamiczne adresy IP &mdash;
871) po prostu zostaw opcję konfiguracji adresu pustą, a Tor spróbuje zgadnąć.

872) </li>

873) <li>Jeśli Twój przekaźnik jest za NATem i nie zna swojego publicznego IP (np. ma
874) adres IP postaci 192.168.x.y), musisz ustawić przekierowanie
875) portów. Przekierowywanie połączeń TCP jest zależne od systemu, ale <a
876) href="https://trac.torproject.org/projects/tor/wiki/TheOnionRouter/TorFAQ#ServerForFirewalledClients">ten
877) wpis w FAQ</a> podaje kilka przykładów, jak to wykonać.

878) </li>

879) <li>Twój przekaźnik pasywnie oszacuje i ogłosi swoją ostatnią przepustowość
880) łącza, by przekaźniki o szerszym łączu przyciągały więcej użytkowników, niż
881) te o wąskim łączu. Zatem posiadanie przekaźnika z wolnym łączem też jest
882) przydatne.

883) </li>
884) </ul>
885) 

886) <hr /> <a id="RunARelayBut"></a> <a id="ExitPolicies"></a>
887) <h3><a class="anchor" href="#ExitPolicies">Prowadziłbym/prowadziłabym
888) przekaźnik, ale nie chcę mieć do czynienia z przypadkami nadużyć.</a></h3>

889) 
890) <p>
891) Wspaniale. To właśnie po to zaimplementowaliśmy polityki wyjścia.
892) </p>
893) 
894) <p>

895) Każdy przekaźnik Tora ma politykę wyjścia, która określa, jakie rodzaje
896) połączeń wychodzących są dozwolone lub zabronione z danego
897) przekaźnika. Polityki wyjścia są rozprowadzane do klientów Tora poprzez
898) katalog, więc klienci automatycznie unikną wybierania przekaźników, które
899) odmówiłyby wyjścia do ich zamierzonych miejsc. W ten sposób każdy przekaźnik
900) może decydować o usługach, hostach i sieciach, do których chce zezwalać na
901) połączenia, w oparciu o możliwości nadużyć i własną sytuację. Przeczytaj
902) wpis do FAQ o <a href="<page faq-abuse>#TypicalAbuses">sprawach, które można
903) napotkać w razie używania domyślnej polityki wyjścia</a>, po czym przeczytaj
904) <a

905) href="https://blog.torproject.org/blog/tips-running-exit-node-minimal-harassment">wskazówki
906) prowadzenia węzła wyjściowego z minimalnym narażeniem</a> Mike'a Perry'ego.
907) </p>
908) 
909) <p>

910) Domyślna polityka wyjścia pozwala na dostęp do wielu popularnych usług
911) (np. przeglądania sieci), ale <a
912) href="https://trac.torproject.org/projects/tor/wiki/TheOnionRouter/TorFAQ#DefaultPorts">ogranicza</a>
913) niektóre ze względu na możliwości nadużyć (np. pocztę) i niektóre, w których
914) sieć Tora nie mogłaby wytrzymać ilości danych (np. domyślne porty
915) współdzielenia plików). Możesz zmienić swoją politykę wyjścia z karty
916) "Sharing" ("Współdzielenie") w programie Vidaila lub poprzez ręczną edycję
917) swojego pliku <a
918) href="https://trac.torproject.org/projects/tor/wiki/TheOnionRouter/TorFAQ#torrc">torrc</a>.
919) Jeśli chcesz uniknąć większości, jeśli nie całości, możliwości nadużyć,
920) ustaw ją na "reject *:*" (lub wyłącz wszystkie opcje w programie
921) Vidalia). To ustawienie oznacza, że Twój przekaźnik będzie wykorzystywany do
922) przekazywania ruchu wewnątrz sieci Tora, ale nie do połączeń do zewnętrznych
923) stron lub innych usług.

924) </p>
925) 
926) <p>

927) Jeśli zezwolisz na połączenia wychodzące, upewnij się, że działa
928) rozwiązywanie nazw (czyli Twój komputer jest w stanie poprawnie rozwiązywać
929) adresy internetowe). Jeśli są jakieś zasoby, do których Twój komputer nie
930) może dotrzeć (na przykład, jesteś za restrykcyjną zaporą ogniową lub filtrem
931) zawartości), prosimy o jawne wykluczenie ich w Twojej polityce wyjścia
932) — w innym przypadku miałoby to wpływ też na użytkowników Tora.

933) </p>
934) 

935) <hr /> <a id="RelayOrBridge"></a>
936) <h3><a class="anchor" href="#RelayOrBridge">Czy powinienem/powinnam prowadzić
937) normalny przekaźnik, czy przekaźnik mostkowy?</a></h3>

938) 
939) <p><a href="<page bridges>">Przekaźniki mostkowe</a> (lub w skrócie "mostki")

940) są <a href="<page docs/tor-doc-relay>">przekaźnikami Tora</a>, które nie są
941) umieszczane na listach w głównym katalogu Tora. To znaczy, że nawet jeśli
942) dostawca Internetu lub rząd próbujący filtrować połączenia do sieci Tora

943) prawdopodobnie nie będzie mógł zablokować wszystkich mostków.
944) </p>
945) 

946) <p>Bycie normalnym przekaźnikiem a mostkiem to prawie ta sama konfiguracja:
947) jest to tylko kwestia tego, czy Twój przekaźnik jest umieszczany na
948) publicznych listach, czy nie.

949) </p>
950) 

951) <p>W tej chwili na świecie jest mała liczba miejsc, które filtrują połączenia
952) do sieci Tora. Dlatego posiadanie dużej liczby mostków obecnie jest tylko
953) środkiem zapasowym a) w przypadku, gdy sieć Tora faktycznie jest gdzieś
954) blokowana, i b) dla ludzi chcących dodatkowej warstwy zabezpieczenia, gdyż
955) martwią się tym, że ktoś pozna, że adres, z którym się kontaktują, jest
956) adresem IP publicznego przekaźnika Tora.

957) </p>
958) 

959) <p>Masz więc prowadzić normalny przekaźnik, czy mostek? Jeśli masz szybkie
960) łącze, zdecydowanie normalny przekaźnik &mdash; przekaźniki mostkowe nie są
961) bardzo wykorzystywane obecnie. Jeśli chcesz <a href="#ExitPolicies">być
962) wyjściem</a>, powinieneś/aś prowadzić normalny przekaźnik, gdyż potrzebujemy
963) więcej wyjść. Jeśli nie możesz być wyjściem i masz niską przepustowość
964) łącza, rzuć monetą. Dziękujemy za zgłoszenie!

965) </p>
966) 

967) <hr /> <a id="RelayMemory"></a>
968) <h3><a class="anchor" href="#RelayMemory">Czemu mój przekaźnik Tora zużywa tyle
969) pamięci?</a></h3>
970) 
971) <p>Jeśli Twój przekaźnik zużywa więcej pamięci niż być chciał/a, oto kilka
972) wskazówek, jak zmniejszyć tę ilość:
973) </p>
974) 
975) <ol>
976) <li>Jeśli jesteś na Linuksie, może napotykasz błędy z fragmentacją pamięci w
977) implementacji malloc w glibc. To znaczy, że jeśli Tor zwalnia pamięć z
978) powrotem do systemu, części pamięci są pofragmentowane, więc ciężko ich użyć
979) ponownie. Paczka Tora jest wydawana z implementacją malloc z OpenBSD, która
980) nie ma aż tylu błędów związanych z fragmentacją (ale ceną jest większe
981) użycie procesora). Możesz powiedzieć Torowi, by używał tej implementacji
982) malloc: <tt>./configure --enable-openbsd-malloc</tt></li>
983) 

984) <li>Jeśli prowadzisz szybki przekaźnik, co znaczy, że masz otwartych wiele
985) połączeń TLS, prawdopodobnie tracisz wiele pamięci na werwnętrzne bufory
986) OpenSSL (ponad 38kB na gniazdo). Załataliśmy OpenSSL, by <a
987) href="http://archives.seul.org/or/dev/Jun-2008/msg00001.html">bardziej
988) agresywnie zwalniał nieużywaną pamięć na bufory</a>. Jeśli zainstalujesz
989) OpenSSL 1.0.0-beta5, proces kompilacji Tora automatycznie rozpozna i
990) skorzysta z tej cechy.</li>

991) 

992) <li>Jeśli jesteś na systemie Solaris, OpenBSD, NetBSD, lub starym FreeBSD, Tor
993) prawdopodobnie uruchamia osobne procesy zamiast używać wątków. Rozważ zmianę
994) na <a
995) href="https://trac.torproject.org/projects/tor/wiki/TheOnionRouter/TorFAQ#RelayOS">lepszy
996) system operacyjny</a>.</li>

997) 
998) <li>Jeśli dalej nie możesz sobie poradzić z wykorzystaniem pamięci, rozważ
999) zmniejszenie przepustowości łącza, którą zgłasza Twój przekaźnik. Zgłaszanie
1000) mniejszej przepustowości oznacza, że będziesz przyciągać mniej użytkowników,
1001) więc Twój przekaźnik nie powinien urosnąć aż tak bardzo. Spójrz na opcję
1002) <tt>MaxAdvertisedBandwidth</tt> na stronie podręcznika.</li>
1003) 
1004) </ol>
1005) 
1006) <p>
1007) Powiedziawszy to wszystko, szybkie przekaźniki Tora używają dużo
1008) RAMu. Nierzadko szybkie przekaźniki używają 500-1000 MB pamięci.
1009) </p>

1010) 

1011) <hr /> <a id="WhyNotNamed"></a>
1012) <h3><a class="anchor" href="#WhyNotNamed">Czemu mój przekaźnik Tora nie ma
1013) nazwy?</a></h3>

1014) 
1015) <p>

1016) W chwili obecnej używamy następujących sposobów na określenie, czy Twój
1017) przekaźnik powinien mieć nazwę:<br />

1018) </p>
1019) <ul>

1020) <li>Nazwa nie jest przypisana do innego klucza. Istniejące przypisania są
1021) usuwane po 6 miesiącach nieaktywności przekaźnika.</li>

1022) <li>Przekaźnik musi działać przez co najmniej 2 tygodnie.</li>
1023) <li>Żaden inny router nie chciał tej nazwy w poprzednim miesiącu.</li>
1024) </ul>
1025) 

1026) <hr /> <a id="KeyManagement"></a>
1027) <h3><a class="anchor" href="#KeyManagement">Opowiedzcie mi o kluczach używanych
1028) przez Tora.</a></h3>

1029) 
1030) <p>

1031) Tor używa wielu różnych kluczy, mając na uwadze trzy cele: 1) szyfrowanie w
1032) celu zapewnienia prywatności danych wewnątrz sieci Tora, 2) autentykacja
1033) (weryfikacja tożsamości), by klienci wiedzieli, że przesyłają dane do tych
1034) przekaźników, do których chcieli, 3) podpisy, by wszyscy klienci posiadali
1035) ten sam zestaw przekaźników sieci.

1036) </p>
1037) 
1038) <p>

1039) <b>Szyfrowanie</b>: po pierwsze, wszystkie połączenia w sieci Tor korzystają
1040) z szyfrowania TLS, więc obserwatorzy zewnętrzni nie mogą dowiedzieć się, dla
1041) którego obwodu dana komórka jest przeznaczona. Ponadto, klient Tora uzgadnia
1042) efemeryczny klucz szyfrujący z każdym przekaźnikiem w obwodzie, by tylko
1043) węzeł wyjściowy mógł przeczytać komórki. Obie strony wyrzucają klucz obwodu,
1044) gdy ulega on zamknięciu, więc logowanie ruchu i włamanie się do przekaźnika
1045) w celu odkrycia klucza nie podziała.

1046) </p>
1047) 
1048) <p>

1049) <b>Uwierzytelnianie</b>: Każdy przekaźnik sieci Tora ma publiczny klucz
1050) deszyfrujący zwany "kluczem cebulowym". Gdy klient Tora uruchamia obwody, na
1051) każdym kroku <a
1052) href="<svnprojects>design-paper/tor-design.html#subsec:circuits">żąda, by
1053) przekaźnik sieci udowodnił znajomość swojego klucza cebulowego</a>. Tym
1054) sposobem, pierwszy węzeł w ścieżce nie może podszyć się pod resztę
1055) ścieżki. Każdy przekaźnik zmienia swój klucz raz w tygodniu.

1056) </p>
1057) 
1058) <p>

1059) <b>Koordynacja</b>: Skąd klienci wiedzą, jakie są przekaźniki i skąd wiedzą,
1060) że mają do nich właściwe klucze? Każdy przekaźnik ma "długoterminowy"
1061) publiczny klucz podpisujący, zwany "kluczem tożsamości". Każde centrum
1062) katalogowe ponadto ma "katalogowy klucz podpisujący". Centra katalogowe <a

1063) href="<gitblob>doc/spec/dir-spec.txt">dostarczają podpisane listy</a>

1064) wszystkich znanych przekaźników sieci, a w tej liście jest zestaw
1065) certyfikatów od każdego przekaźnika (samopodpisanych ich kluczem
1066) tożsamości), określających ich klucze, położenia, polityki wyjścia itd. Więc
1067) jeśli atakujący nie kontroluje serwerów katalogowych, nie może oszukać

1068) klientów, by używali innych przekaźników sieci.
1069) </p>
1070) 
1071) <p>

1072) Skąd klienci wiedzą, jakie są centra katalogowe? Oprogramowanie Tor zawiera
1073) wbudowaną listę położeń i kluczy publicznych każdego centrum
1074) katalogowego. Więc jedynym sposobem na oszukanie użytkowników, by korzystali
1075) z fałszywej sieci Tora jest danie im specjalnie zmodyfikowanej wersji
1076) programu.

1077) </p>
1078) 
1079) <p>

1080) Skąd użytkownicy wiedzą, że dostali właściwy program? Gdy wydajemy kod
1081) źródłowy lub paczkę, podpisujemy ją cyfrowo, używając <a

1082) href="http://www.gnupg.org/">GNU Privacy Guard</a>. Przeczytaj <a

1083) href="<page verifying-signatures>">instrukcje odnośnie weryfikacji podpisów
1084) Tora</a>.

1085) </p>
1086) 
1087) <p>

1088) Aby być pewnym, że coś naprawdę jest podpisane przez nas, powinieneś/aś
1089) spotkać się z nami osobiście i otrzymać kopię odcisku palca naszego klucza
1090) GPG, lub powinieneś/aś znać kogoś, kto tak zrobił. Jeśli martwisz się
1091) atakiem na tym poziomie, zalecamy zaangażować się ze społecznością związaną
1092) z bezpieczeństwem i zacząć poznawać ludzi.

1093) </p>
1094) 

1095) <hr /> <a id="EverybodyARelay"></a>
1096) <h3><a class="anchor" href="#EverybodyARelay">Powinno się sprawić, by każdy
1097) użytkownik Tora był przekaźnikiem.</a></h3>

1098) 
1099) <p>

1100) Wymaganie, by każdy użytkownik Tora był przekaźnikiem pomogłoby w skalowaniu
1101) sieci, by mogła obsłużyć wszystkich użytkowników, a <a
1102) href="hhttps://trac.torproject.org/projects/tor/wiki/TheOnionRouter/TorFAQ#RelayAnonymity">prowadzenie
1103) przekaźnika Tora może pomóc Twojej anonimowości</a>. Jednak wielu
1104) użytkowników Tora nie może być dobrymi przekaźnikami &mdash; na przykład
1105) część klientów Tora pracuje za restrykcyjnymi zaporami ogniowymi, łączy się
1106) przez modem lub w inny sposób nie są przystosowane do przekierowywania
1107) ruchu. Dostarczenie obsługi tym klientom jest ważną częścią dostarczania
1108) efektywnej anonimowości wszystkim, gdyż wielu użytkowników Tora podlega tym
1109) samym lub podobnym ograniczeniom, a dołączenie tych klientów zwiększa
1110) rozmiar zbioru anonimowości.

1111) </p>
1112) 
1113) <p>
1114) To rzekłszy, chcemy zachęcać użytkowników do prowadzenia przekaźników, więc
1115) to, czego naprawdę chcemy, to uproszczenie procesu uruchamiania i
1116) utrzymywania przekaźnika. Poczyniliśmy duży postęp z łatwą konfiguracją w
1117) ciągu ostatnich kilku lat: Vidalia ma łatwy interfejs konfiguracji
1118) przekaźnika i obsługuje też uPnP. Tor jest dobry w automatycznym
1119) sprawdzaniu, czy jest dostępny i jak dużą przepustowość łącza może

1120) zaoferować.
1121) </p>
1122) 
1123) <p>

1124) Jest jednak pięć kroków, którymi musimy się najpierw zająć:

1125) </p>
1126) 
1127) <p>
1128) Po pierwsze, musimy ustabilizować pracę Tora jako przekaźnika na wszystkich

1129) popularnych systemach. Główną platformą pozostającą do zrobienia jest
1130) Windows, planujemy zająć się tym ostatecznie w 2009. Przeczytaj sekcję 4.1
1131) <a

1132) href="https://www.torproject.org/press/2008-12-19-roadmap-press-release">naszego
1133) planu rozwojowego</a>.
1134) </p>
1135) 
1136) <p>

1137) Po drugie, dalej potrzebujemy poprawienia automatycznego szacowania
1138) dozwolonej przepustowości łącza. Przeczytaj punkt 7 w <a href="<page
1139) volunteer>#Research">sekcji badań na stronie wolontariuszy</a>: "Tor nie
1140) działa zbyt dobrze, gdy przekaźniki mają asymetryczne łącze (np. kablówka
1141) czy DSL)". Możliwe, że <a
1142) href="https://trac.torproject.org/projects/tor/wiki/TheOnionRouter/TorFAQ#TransportIPnotTCP">zmiana
1143) na transport UDP</a> jest najprostszą odpowiedzią &mdash; co z drugiej
1144) strony nie jest wcale bardzo prostą odpowiedzią.

1145) </p>
1146) 
1147) <p>

1148) Po trzecie, musimy popracować na skalowalnością, zarówno sieci (jak przestać
1149) wymagać, by każdy przekaźnik mógł się połączyć z każdym innym) i katalogów
1150) (jak przestać wymagać, by wszyscy użytkownicy Tora wiedzieli o wszystkich
1151) przekaźnikach). Takie zmiany mogą mieć wielki wpływ na potencjalną i
1152) rzeczywistą anonimowość. Przeczytaj sekcję 5 dokumentu <a
1153) href="<svnprojects>design-paper/challenges.pdf">Wyzwania</a>, by poznać
1154) szczegóły. Ponownie, transport UDP by tu pomógł.

1155) </p>
1156) 
1157) <p>

1158) Po czwarte, musimy lepiej zrozumieć ryzyka płynące z umożliwienia
1159) napastnikowi wysyłania ruchu przez Twój przekaźnik, gdy Ty zaczynasz swój
1160) własny ruch anonimowy. <a

1161) href="http://freehaven.net/anonbib/#back01">Trzy</a> <a

1162) href="http://freehaven.net/anonbib/#clog-the-queue">różne</a> dokumenty <a
1163) href="http://freehaven.net/anonbib/#torta05">badawcze</a> opisują sposoby na
1164) identyfikację przekaźników w obwodzie poprzez kierowanie ruchu przez
1165) węzły-kandydatów i szukanie obniżania w ruchu w czasie, gdy obwód jest
1166) aktywny. Te ataki zatykające nie są tak straszne w kontekście Tora, dopóki
1167) przekaźniki nie są klientami. Ale jeśli próbujemy zachęcić więcej klientów
1168) do bycia przekaźnikami (czy jako <a href="<page bridges>">przekaźniki
1169) mostkowe</a>, czy zwykłe przekaźniki), to musimy lepiej zrozumieć to
1170) zagrożenie i nauczyć się je łagodzić.

1171) </p>
1172) 
1173) <p>

1174) Po piąte, możemy potrzebować jakiegoś schematu bodźców do zachęcana ludzi,
1175) by przekierowywali ruch innych lub zostali węzłami wyjściowymi. Tu są nasze

1176) <a href="https://blog.torproject.org/blog/two-incentive-designs-tor">bieżące
1177) pomysły na bodźce Tora</a>.
1178) </p>
1179) 
1180) <p>
1181) Prosimy o pomoc przy każdym z tych punktów!
1182) </p>
1183) 

1184) <hr /> <a id="Criminals"></a>
1185) <h3><a class="anchor" href="#Criminals">Czy Tor nie umożliwia przestępcom
1186) robienia złych rzeczy?</a></h3>

1187) 
1188) <p>

1189) By poznać odpowiedź na to i inne pytania, odwiedź nasze <a href="<page
1190) faq-abuse>">FAQ o nadużyciach Tora</a>.

1191) </p>
1192) 

1193) <hr /> <a id="RespondISP"></a>
1194) <h3><a class="anchor" href="#RespondISP">Jak odpowiadać mojemu dostawcy
1195) Internetu o moim przekaźniku wyjściowym?</a></h3>

1196) 
1197) <p>

1198) Zestaw szablonów dobrych odpowiedzi dostawcom internetu został <a
1199) href="https://trac.torproject.org/projects/tor/wiki/TheOnionRouter/TorAbuseTemplates">zebrany
1200) tutaj</a>.

1201) </p>
1202) 

1203) <hr />

1204) 

1205)   </div>
1206) 

1207) 
1208)