tor-webwml.git

1) 
2) 
3) 
4) 
5) 
6) 

7) ## translation metadata

8) # Revision: $Revision$

9) # Translation-Priority: 2-medium

10) #include "head.wmi" TITLE="Tor FAQ" CHARSET="UTF-8"
11) <div class="main-column">

12) 
13) 
14) 
15) <!-- PUT CONTENT AFTER THIS TAG -->
16) <h2>FAQ Tora</h2>
17) <hr />
18) 

19) <p>Pytania ogólne:</p>

20) <ul>

21) <li><a href="#WhatIsTor">Czym jest Tor?</a></li>

22) <li><a href="#Torisdifferent">Czym różni się Tor od innych serwerów proxy?</a></li>

23) <li><a href="#CompatibleApplications">Jakich programów mogę używać z Torem?</a></li>

24) <li><a href="#WhyCalledTor">Czemu się to nazywa Tor?</a></li>
25) <li><a href="#Backdoor">Czy jest tylna furtka w Torze?</a></li>

26) <li><a href="#DistributingTor">Czy mogę rozprowadzać Tora na płycie CD mojego
27) magazynu?</a></li>
28) <li><a href="#SupportMail">Jak mogę dostać odpowiedź na mój list o Torze?</a></li>

29) <li><a href="#WhySlow">Czemu Tor jest taki powolny?</a></li>
30) <li><a href="#Funding">Co Projekt Tor zrobiłby z większymi funduszami?</a></li>
31) </ul>
32) 
33) <p>Kompilacja i instalacja:</p>

34) <ul>
35) <li><a href="#HowUninstallTor">Jak odinstalować Tora?</a></li>
36) <li><a href="#PGPSigs">Czym są te pliki "sig" na stronie pobierania?</a></li>
37) <li><a href="#CompileTorWindows">Jak skompilować Tora pod Windows?</a></li>

38) <li><a href="#VirusFalsePositives">Czemu mój program Tor zdaje się mieć wirusa
39) lub oprogramowanie szpiegujące?</a></li>
40) <li><a href="#LiveCD">Czy jest LiveCD lub inna dystrybucja/paczka zawierająca
41) Tora?</a></li>

42) </ul>

43) 
44) <p>Uruchamianie Tora:</p>
45) 
46) <p>Uruchamianie klienta Tora:</p>

47) <ul>

48) <li><a href="#ChooseEntryExit">Czy mogę kontrolować, które węzły (lub kraje) są
49) używane do wchodzenia/wychodzenia?</a></li>

50) </ul>

51) 
52) <p>Uruchamianie przekaźnika sieci Tora:</p>

53) <ul>

54) <li><a href="#RelayFlexible">Jak stabilny musi być mój przekaźnik?</a></li>
55) <li><a href="#ExitPolicies">Prowadziłbym/prowadziłabym przekaźnik, ale nie chcę
56) mieć do czynienia z przypadkami nadużyć.</a></li>

57) <li><a href="#RelayOrBridge">Czy powinienem/am prowadzić normalny przekaźnik,
58) czy przekaźnik mostkowy?</a></li>
59) <li><a href="#RelayMemory">Czemu mój przekaźnik Tora zużywa tyle pamięci?</a></li>

60) <li><a href="#WhyNotNamed">Czemu mój przekaźnik Tora nie ma nazwy?</a></li>

61) </ul>

62) 
63) <p>Uruchamianie usługi ukrytej Tora:</p>
64) 
65) <p>Anonimowość i bezpieczeństwo:</p>
66) <ul>

67) <li><a href="#KeyManagement">Opowiedzcie mi o wszystkich kluczach używanych
68) przez Tora.</a></li>

69) </ul>
70) 

71) <p>Alternatywne projeky, których nie robimy (jeszcze):</p>
72) <ul>

73) <li><a href="#EverybodyARelay">Powinno się sprawić, by każdy użytkownik Tora był
74) przekaźnikiem.</a></li>

75) </ul>
76) 

77) <p>Nadużycie</p>
78) <ul>

79) <li><a href="#Criminals">Czy Tor nie umożliwia przestępcom robienia złych
80) rzeczy?</a></li>
81) <li><a href="#RespondISP">Jak odpowiadać mojemu dostawcy internetu o moim
82) przekaźniku wyjściowym?</a></li>

83) </ul>
84) 

85) <p>For other questions not yet on this version of the FAQ, see the <a
86) href="https://trac.torproject.org/projects/tor/wiki/TheOnionRouter/TorFAQ">wiki
87) FAQ</a> for now.</p>

88) 

89) <hr /> <a id="General"></a> <a id="WhatIsTor"></a>

90) <h3><a class="anchor" href="#WhatIsTor">Czym jest Tor?</a></h3>
91) 
92) <p>
93) Nazwa "Tor" może odnosić się do kilku różnych komponentów.
94) </p>
95) 
96) <p>

97) Oprogramowanie Tor to program, który możesz uruchomić na swoim komputerze i
98) który pomaga w zachowaniu bezpieczeństwa w Internecie. Tor chroni Cię,

99) przekazując Twój ruch sieciowy poprzez rozproszoną sieć przekaźników
100) uruchamianych przez wolontariuszy na całym świecie: zapobiega podglądaniu

101) Twojego łącza internetowego w celu poznania listy stron, które odwiedzasz, i
102) zapobiega poznaniu Twojej fizycznej lokalizacji przez strony, które
103) odwiedzasz. Ten zestaw przekaźników jest nazywany siecią Tora. Możesz
104) dowiedzieć się więcej o tym, jak działa Tor na <a href="<page
105) overview>">stronie wprowadzenia</a>.
106) </p>
107) 
108) <p>
109) Projekt Tor jest organizacją non-profit (dobroczynną), która zajmuje się i
110) rozwija oprogramowanie Tor.
111) </p>
112) 
113) <hr /> <a id="Torisdifferent"></a>
114) <h3><a class="anchor" href="#Torisdifferent">Czym różni się Tor od innych
115) serwerów proxy?</a></h3>
116) <p>
117) Typowi dostawcy proxy uruchamiają serwer gdzieś w Internecie i umożliwiają
118) Ci korzystanie z niego do przekierowywania swojego ruchu. To stwarza prostą,
119) łatwą do utrzymania architekturę. Wszyscy użytkownicy wchodzą i wychodzą
120) przez ten sam serwer. Dostawca może pobierać opłaty za korzystanie z proxy
121) lub pokrywać koszty z reklam na serwerze. W najprostszej konfiguracji nie
122) musisz nic instalować. Wystarczy, że skierujesz swoją przeglądarkę na ich
123) serwer proxy. Dostawcy prostych proxy są dobrym rozwiązaniem, jeśli nie
124) chcesz chronić swojej prywatności i anonimowości on-line i ufasz, że
125) dostawca nie robi nic złego. Niektórzy dostawcy prostych proxy używają SSL,
126) by zabezpieczyć Twoje połączenia do nich. Może Cię to ochronić przed
127) lokalnymi podsłuchiwaczami, jak na przykład w kawiarence z darmowym
128) internetem wifi.
129) </p>
130) <p>
131) Dostawcy prostych proxy dają też pojedynczy niedobry punkt. Wiedzą, kim
132) jesteś i co oglądasz w Internecie. Mogą obserwować Twój ruch, jak przechodzi
133) przez ich serwer. W niektórych przypadkach mogą obserwować Twój zaszyfrowany
134) ruch, gdy przekierowują go do strony Twojego banku lub sklepów
135) internetowych. Musisz im ufać, że nie robią żadnej z takich rzeczy jak
136) obserwacja ruchu, wstrzykiwanie własnych reklam w Twój ruch czy zapisywanie
137) szczegółów o Tobie.
138) </p>
139) <p>
140) Tor przekazuje Twój ruch przez co najmniej 3 różne serwery, zanim wyśle go
141) do miejsca przeznaczenia. Tor nie zmienia ani nawet nie wie, co przez niego
142) wysyłasz. Tylko przekierowuje Twój ruch, całkowicie zaszyfrowany, przez sieć
143) Tora i sprawia, że wyskakuje gdzieś indziej na świecie, całkowicie
144) nienaruszony. Klient Tora jest wymagany, gdyż zakładamy, że masz zaufanie do
145) swojego komputera. Klient Tora zarządza szyfrowaniem i wybraną ścieżką przez
146) sieć Tora. Przekaźniki rozmieszczone na całym świecie tylko przekazują
147) zaszyfrowane pakiety między sobą.</p>

148) <p>

149) <dl>

150) <dt>Czy pierwszy serwer nie widzi, kim jestem?</dt><dd>Być może. Zły pierwszy z trzech serwerów może widzieć zaszyfrowany ruch Tora
151) pochodzący z Twojego komputera. Ale ciągle nie wie, kim jesteś i co robisz
152) przez Tora. Po prostu widzi "Ten adres IP używa Tora". Tor nie jest nigdzie
153) nielegalny, więc korzystanie z samego Tora jest w porządku. Jesteś ciągle
154) chroniony/a przed tym, by ten węzeł odkrył, kim jesteś i dokąd idziesz w
155) Internecie.</dd>
156) <dt>Czy trzeci serwer nie widzi mojego ruchu?</dt><dd>Być może. Zły trzeci z trzech serwerów może widzieć ruch, który wysłałeś do
157) Tora. Nie będzie wiedział, kto wysłał te dane. Jeśli używasz szyfrowania,
158) jak przy odwiedzaniu stron banków czy e-sklepów lub szyfrowanych połączeń do
159) poczty itd., będzie tylko znał przeznaczenie. Nie będzie widział danych w
160) strumieniu ruchu.  Jesteś ciągle chroniony/a przed tym, by ten węzeł odkrył,
161) kim jesteś, a jeśli używasz szyfrowania - także przed zobaczeniem Twoich
162) danych wysyłanych do ich miejsca przeznaczenia.</dd>

163) </dl>

164) </p>

165) 

166) <hr /> <a id="CompatibleApplications"></a>

167) <h3><a class="anchor" href="#CompatibleApplications">Jakich programów mogę
168) używać z Torem?</a></h3>
169) 
170) <p>

171) Są dwa elementy "toryfikacji" programu: anonimowość na poziomie połączenia i
172) anonimowość na poziomie aplikacji. Anonimowość na poziomie połączenia skupia
173) się na zapewnianiu tego, by ruch sieciowy aplikacji był wysyłany przez
174) Tora. Jest to zazwyczaj robione tak, że program jest konfigurowany do
175) używania Twojego klienta Tora jako serwer pośredniczący (proxy) typu
176) "socks", ale są też inne sposoby. Jeśli chodzi o anonimowość na poziomie
177) aplikacji, musisz upewnić się, że informacje wysyłane przez aplikację nie
178) szkodzą Twojej prywatności. (Nawet jeśli połączenia są przekierowywane przez
179) Tora, nie jest wskazane przekazywanie takich informacji jak nazwisko.) Ten
180) drugi krok musi być robiony w każdym programie inaczej, co jest powodem
181) tego, że nie polecamy jeszcze wielu programów do bezpiecznego używania z
182) Torem.

183) </p>
184) 
185) <p>

186) Większość naszej dotychczasowej pracy skupiła się na przeglądarce
187) internetowej Firefox. Paczki na <a href="<page download>">stronie
188) pobierania</a> automatycznie instalują <a href="<page
189) torbutton/index>">rozszerzenie Torbutton do Firefoksa</a>, jeśli masz
190) zainstalowanego Firefoksa. Od wersji 1.2.0 Torbutton usuwa wiele problemów
191) poziomów połączenia i aplikacji.

192) </p>
193) 
194) <p>

195) There are plenty of other programs you can use with Tor, but we haven't
196) researched the application-level anonymity issues on them well enough to be
197) able to recommend a safe configuration. Our wiki has a list of instructions
198) for <a
199) href="https://trac.torproject.org/projects/tor/wiki/TheOnionRouter/TorifyHOWTO">Torifying
200) specific applications</a>. There's also a <a
201) href="https://trac.torproject.org/projects/tor/wiki/TheOnionRouter/SupportPrograms">list
202) of applications that help you direct your traffic through Tor</a>.  Please
203) add to these lists and help us keep them accurate!

204) </p>
205) 

206) <hr /> <a id="WhyCalledTor"></a>

207) <h3><a class="anchor" href="#WhyCalledTor">Czemu się to nazywa Tor?</a></h3>
208) 
209) <p>

210) Gdyż Tor jest siecią trasowania cebulowego (ang. The Onion Routing). Gdy
211) zaczynaliśmy nowy projekt kolejnej generacji i implementację trasowania
212) cebulowego w 2001-2002, mówiliśmy ludziom, że pracujemy nad trasowaniem
213) cebulowym, a oni odpowiadali "Fajnie. Ale nad którym?". Nawet jeśli
214) trasowanie cebulowe stało się terminem powszechnym, Tor narodził się z tego
215) właściwego <a href="http://www.onion-router.net/">projektu trasowania
216) cebulowego</a>, prowadzonego przez Laboratorium Badawcze Marynarki Wojennej.

217) </p>
218) 
219) <p>
220) (Ma też niezłe tłumaczenie z niemieckiego i tureckiego.)
221) </p>
222) 
223) <p>
224) Uwaga: mimo iż pochodzi od skrótu, słowa Tor nie pisze się "TOR". Tylko

225) pierwsza litera jest wielka. W zasadzie zauważamy kogoś, kto nie przeczytał
226) naszej strony (i dowiedział się wszystkiego o Torze z artykułów), po tym, że
227) źle literuje nazwę.

228) </p>
229) 

230) <hr /> <a id="Backdoor"></a>

231) <h3><a class="anchor" href="#Backdoor">Czy jest tylna furtka w Torze?</a></h3>
232) 
233) <p>
234) Nie ma absolutnie żadnego tylnego wejścia do Tora. Nikt nie prosił nas,

235) abyśmy takie zrobili, a znamy kilku mądrych prawników, którzy mówią, że mało
236) prawdopodobne jest, by ktoś zmusił nas do zrobienia czegoś takiego w naszej
237) jurysdykcji (Stany Zjednoczone). Jeśli nas o to poproszą, będziemy z nimi

238) walczyć, i (jak mówią prawnicy) prawdopodobnie wygramy.
239) </p>
240) 
241) <p>

242) Naszym zdaniem umieszczenie tylnego wejścia do systemu Tor byłoby
243) niesamowicie nieodpowiedzialne względem naszych użytkowników i złym
244) precedensem w ogóle w dziedzinie oprogramowania do bezpieczeństwa. Jeśli
245) kiedykolwiek umieścilibyśmy celowe tylne wejście w naszym oprogramowaniu do
246) bezpieczeństwa, zrujnowałoby to nasze zawodowe reputacje. Nikt już by nigdy
247) nie zaufał naszym programom — z doskonałego powodu!

248) </p>
249) 
250) <p>

251) Ale to rzekłszy, jest jeszcze sporo subtelnych ataków, których różni ludzie
252) mogą próbować. Ktoś mógłby podszywać się pod nas, włamać się na nasze
253) komputery lub coś w tym stylu. Tor jest programem o otwartym kodzie i zawsze
254) powinieneś/aś sprawdzać kod (lub chociaż pliki różnic od ostatniego
255) wydania), czy nie ma tam czegoś podejrzanego. Jeśli my (lub inni
256) dystrybutorzy) nie damy Ci kodu, jest to pewny znak, że dzieje się coś
257) dziwnego. Powinieneś/aś też sprawdzać <a href="<page
258) verifying-signatures>">sygnatury PGP</a>, by upewnić się, że nikt nie
259) grzebał w miejscach dystrybucji.

260) </p>
261) 
262) <p>
263) Ponadto, w Torze mogą znaleźć się przypadkowe błędy, które mogłyby wpłynąć

264) na Twoją anonimowość. Okresowo szukamy i usuwamy błędy związane z
265) anonimowością, więc zawsze używaj najnowszej wersji Tora.

266) </p>
267) 

268) <hr /> <a id="DistributingTor"></a>

269) <h3><a class="anchor" href="#DistributingTor">Czy mogę rozprowadzać Tora na
270) płycie CD mojego magazynu?</a></h3>
271) 
272) <p>
273) Tak.
274) </p>
275) 
276) <p>

277) Oprogramowanie Tor jest <a href="https://www.fsf.org/">Wolnym
278) Oprogramowaniem (Free Software)</a>. To znaczy, że dajemy Ci prawo do
279) rozpowszechniania programu Tor, ze zmianami lub bez, za opłatą lub za
280) darmo. Nie musisz nas pytać o szczególne pozwolenie.

281) </p>
282) 
283) <p>
284) Lecz jeśli planujesz rozpowszechniać program Tor, musisz trzymać się naszej

285) <a href="<gitblob>LICENSE">licencji</a>. W skrócie znaczy to tyle, że musisz
286) dołączyć nasz plik LICENSE z jakąkolwiek częścią programu Tor, którą
287) rozpowszechniasz.

288) </p>
289) 
290) <p>

291) Większość ludzi zadająca nam to pytanie nie chce rozpowszechniać tylko
292) programu Tor. Chcą dystrybuować paczki z Torem, które zazwyczaj zawierają
293) programy <a
294) href="http://www.pps.jussieu.fr/~jch/software/polipo/">Polipo</a> i <a
295) href="<page vidalia/index>">Vidalia</a>. Musisz się wtedy trzymać też
296) licencji tych programów. Oba są pod licencją <a
297) href="https://www.fsf.org/licensing/licenses/gpl.html">GNU General Public
298) License</a>. Najprostszym sposobem na spełnienie licencji jest dołączenie
299) kodu źródłowego tych programów gdziekolwiek, gdzie umieszczasz
300) paczki. Szukaj paczek "source" ("kod źródłowy") na <a href="<page
301) vidalia/index>">stronie Vidalii</a> i <a
302) href="http://www.pps.jussieu.fr/~jch/software/polipo/">stronie pobierania
303) Polipo</a>.

304) </p>
305) 
306) <p>

307) Ponadto, powinieneś/aś uważać, by nie wprowadzać w błąd swoich czytelników
308) odnośnie tego, czym jest Tor, kto go robi i co on daje (a czego
309) nie). Przeczytaj nasze <a href="<page trademark-faq>">FAQ o znaku
310) handlowym</a> po więcej szczegółów.

311) </p>
312) 
313) <p>

314) I na koniec, powinieneś/aś zdawać sobie sprawę z tego, że nowe wersje
315) programu Tor wydajemy często i czasem dokonujemy zmian niezgodnych
316) wstecz. Więc jeśli rozprowadzasz konkretną wersję programu Tor, może ona nie
317) być obsługiwana — ani nawet działać — już sześć miesięcy
318) później. Tak jest z każdym oprogramowaniem dotyczącym bezpieczeństwa, które
319) jest aktywnie rozwijane.

320) </p>
321) 

322) <hr /> <a id="SupportMail"></a>
323) <h3><a class="anchor" href="#SupportMail">Jak mogę dostać odpowiedź na mój list
324) o Torze?</a></h3>

325) 
326) <p>

327) Wiele osób wysyła listy do deweloperów Tora prywatnie lub na nasze
328) wewnętrzne <a href="<page contact>">listy mailingowe</a>, z pytaniami
329) dotyczącymi swojej konfiguracji &mdash; nie mogą sprawić, by firewall
330) działał, nie mogą skonfigurować Polipo itd. Czasem nasi ochotnicy mogą
331) odpowiedzieć na te pytania, ale zazwyczaj muszą spędzać większość czasu na
332) zadaniach programistycznych, dzięki którym zyskamy więcej ludzi. Jest to
333) zwłaszcza prawdą, gdy na Twoje pytanie jest już odpowiedź w <a href="<page
334) documentation>">dokumentacji</a> lub w tym FAQ.

335) </p>
336) 
337) <p>
338) Tak więc, jeśli nie odpowiadamy na Twój list, najpierw sprawdź stronę z <a

339) href="<page documentation>">dokumentacją</a>, oraz to FAQ, by sprawdzić, czy
340) na Twoje pytanie nie ma już gotowej odpowiedzi. Potem przeczytaj <a
341) href="http://www.catb.org/~esr/faqs/smart-questions.html">"Jak mądrze
342) zadawać mądre pytania"</a>. Jeśli to nie pomoże, mamy <a href="<page
343) documentation>#Support">kanał IRC</a>, gdzie możesz zadawać pytania (ale
344) jeśli ciagle będą źle sformułowane lub nie o Torze, tam też pewnie nie
345) dostaniesz wielu odpowiedzi). W ostateczności, ludzie na <a href="<page
346) documentation>#MailingLists" >liście mailingowej or-talk</a> mogą Ci dać
347) parę wskazówek, jeśli inni doznali tych samych problemów, co Ty. Najpierw
348) jednak przejrzyj <a href="http://archives.seul.org/or/talk/">archiwa</a>.

349) </p>
350) 
351) <p>

352) Inną strategią jest <a href="<page docs/tor-doc-relay>">prowadzenie
353) przekaźnika sieci Tor przez jakiś czas</a>, lub <a href="<page
354) donate>">dotacja pieniędzy</a> <a href="<page volunteer>">albo czasu</a> na
355) naszą sprawę. Chętniej zwrócimy uwagę na pytania osób, które pokazały
356) zainteresowanie i poświęcenie, by dać coś społeczności Tora.

357) </p>
358) 
359) <p>

360) Jeśli znajdziesz swoją odpowiedź, zostań na kanale IRC lub liście
361) mailingowej i odpowiadaj na pytania od innych.

362) </p>
363) 

364) <hr /> <a id="WhySlow"></a>

365) <h3><a class="anchor" href="#WhySlow">Czemu Tor jest taki powolny?</a></h3>
366) 
367) <p>
368) Jest wiele powodów, dlaczego sieć Tora jest w tej chwili powolna.
369) </p>
370) 
371) <p>

372) Zanim odpowiemy na to pytanie, powinieneś/aś zdać sobie sprawę, że Tor nigdy
373) nie będzie działał błyskawicznie. Twój ruch sieciowy jest przekierowywany
374) przez komputery ochotników z różnych części świata i pewne wąskie gardła i
375) przestoje zawsze będą obecne. Nie oczekuj, że przez Tora osiągniesz
376) przepustowość w stylu uczelni.

377) </p>
378) 
379) <p>

380) Ale to wszystko nie znaczy, że nie można polepszyć stanu rzeczy. Aktualna
381) sieć Tora jest dość mała w porównaniu z liczbą ludzi, którzy próbują jej
382) używać, a wielu z tych ludzi nie rozumie lub nie obchodzi ich, że Tor nie
383) może teraz dać sobie rady z obciążeniem powodowanym przez współdzielenie
384) plików.

385) </p>
386) 

387) <p>
388) Jeśli chcesz bardziej wyczerpującą odpowiedź, przeczytaj <a

389) href="https://blog.torproject.org/blog/why-tor-is-slow">wiadomość na blogu
390) Rogera o tym temacie</a>, która zawiera zarówno szczegółowy PDF, jak i
391) towarzyszące wideo.

392) </p>
393) 

394) <p>
395) Jak możesz pomóć?
396) </p>
397) 
398) <ul>
399) 
400) <li>
401) <a href="<page docs/tor-doc-relay>">Skonfiguruj swojego Tora, by przekazywał
402) ruch innych</a>. Pomóż uczynić sieć Tora dość dużą, byśmy mogli obsłużyć
403) wszystkich ludzi, którzy chcą prywatności i bezpieczeństwa w Internecie.
404) </li>
405) 
406) <li>

407) <a href="<page gui/index>">Pomóż uczynić Tora łatwiejszym w
408) użyciu</a>. Potrzebujemy zwłaszcza ludzi, którzy pomogą ułatwić konfigurację
409) Tora jako przekaźnika sieci. Ponadto, potrzebujemy pomocy w stworzeniu
410) jasnej, prostej dokumentacji, która poprowadzi ludzi w procesie
411) konfiguracji.

412) </li>
413) 
414) <li>
415) Są pewne wąskie gardła w aktualnej sieci Tora. Pomóż nam zaprojektować

416) eksperymenty, które pozwolą na wyśledzenie i zademonstrowanie, gdzie są
417) problemy, a wtedy my będziemy mogli bardziej skupić się na ich naprawieniu.

418) </li>
419) 
420) <li>

421) There are some steps that individuals can take to improve their Tor
422) performance. <a
423) href="https://trac.torproject.org/projects/tor/wiki/TheOnionRouter/FireFoxTorPerf">You
424) can configure your Firefox to handle Tor better</a>, <a
425) href="http://www.pps.jussieu.fr/~jch/software/polipo/tor.html">you can use
426) Polipo with Tor</a>, or you can try <a href="<page download>">upgrading to
427) the latest version of Tor</a>.  If this works well, please help by
428) documenting what you did, and letting us know about it.

429) </li>
430) 
431) <li>

432) Tor wymaga też trochę zmian architektury. Jedną z ważnych zmian jest
433) rozpoczęcie dostarczania <a href="#EverybodyARelay">lepszej obsługi ludziom,
434) którzy prowadzą przekaźniki sieci</a>. Pracujemy nad tym, a skończymy
435) szybciej, jeśli uda nam się spędzić przy tym więcej czasu.

436) </li>
437) 
438) <li>

439) Pomóż robić inne rzeczy, abyśmy my mogli się zająć tym, co trudne. Zastanów
440) się chwilę nad swoimi umiejętnościami i zainteresowaniami, po czym <a
441) href="<page volunteer>">zajrzyj na naszą stronę dla ochotników</a>.

442) </li>
443) 
444) <li>

445) Pomóż znaleźć sponsorów dla Tora. Czy pracujesz dla firmy lub agencji
446) rządowej, która używa Tora lub korzysta z anonimowości w Internecie, np. by
447) dyskretnie przeglądać strony internetowe konkurencji, lub łączyć się z
448) serwerami w czasie podróży bez odkrywania swoich powiązań? Jeśli Twoja
449) organizacja ma interes w tym, by sieć Tora działała, prosimy skontaktuj się
450) z nimi odnośnie wspierania Tora. Bez sponsorów, Tor stanie się jeszcze
451) wolniejszy.

452) </li>
453) 
454) <li>

455) Jeśli nie możesz pomóc na żaden z powyższych sposobów, możesz pomóc
456) indywidualnie, poprzez <a href="<page donate>">złożenie skromnej dotacji dla
457) naszej sprawy</a>. To się przydaje!

458) </li>
459) 
460) </ul>
461) 

462) <hr /> <a id="Funding"></a>
463) <h3><a class="anchor" href="#Funding">Co Projekt Tor zrobiłby z większymi
464) funduszami?</a></h3>

465) 
466) <p>

467) W tej chwili mamy około 1800 przekaźników sieci, ze średnim ruchem 150
468) MB/s. Mamy kilkaset tysięcy aktywnych użytkowników. Ale sieć Tora nie jest
469) jeszcze samopodtrzymująca się.

470) </p>
471) 
472) <p>

473) Jest sześć głównych spraw programistycznych i związanych z utrzymaniem,
474) które wymagają uwagi:

475) </p>
476) 
477) <ul>
478) 
479) <li>

480) Skalowalność: musimy ciągle skalować i decentralizować architekturę Tora, by
481) mógł obsłużyć tysiące przekaźników i miliony użytkowników. Zbliżająca się
482) wersja stabilna jest ważnym krokiem ku lepszemu, ale jest jeszcze wiele do
483) zrobienia w następnej kolejności, by utrzymać Tora szybkiego i stabilnego.

484) </li>
485) 
486) <li>

487) Wsparcie użytkowników: Z taką liczbą użytkowników, wiele osób ciągle zadaje
488) pytania, oferuje pomoc w innych sprawach itd. Potrzebujemy dobrej, jasnej
489) dokumentacji i musimy poświęcić trochę wysiłku na koordynację wolontariuszy.

490) </li>
491) 
492) <li>

493) Obsługa przekaźników sieci: sieć Tora jest prowadzona przez wolontariuszy,
494) ale oni wymagają uwagi z usuwaniem błędów, tłumaczeniem, czemu coś nie
495) działa, przypominaniem o aktualizacjach itd. Sama sieć jest czymś wspólnym i
496) ktoś musi poświęcić trochę energii, by operatorzy przekaźników byli
497) zadowoleni. Musimy też popracować nad <a href="#RelayOS">stabilnością</a> na
498) niektórych systemach &mdash; np. przekaźniki Tora mają aktualnie problemy na
499) Win XP.

500) </li>
501) 
502) <li>
503) Łatwość obsługi: Poza dokumentacją, musimy też popracować nad użytecznością

504) samego oprogramowania. W skład tego punktu wchodzą: instalatory, przejrzyste
505) GUI, łatwa konfiguracja do współpracy z innymi aplikacjami, i generalnie
506) zautomatyzowanie wszystkich trudnych i mylących kroków w Torze. Zaczęliśmy
507) już pracę nad tym poprzez <a href="<page gui/index>">konkurs na GUI</a>, ale
508) znacznie więcej pracy pozostało &mdash; użyteczność oprogramowania do
509) prywatności nigdy nie była łatwa.

510) </li>
511) 
512) <li>
513) Bodźce: Musimy popracować nad sposobami zachęcania ludzi do konfigurowania

514) swoich Torów jako przekaźników sieci i węzłów wyjściowych, zamiast tylko
515) jako klientów. <a href="#EverybodyARelay">Musimy sprawić, by łatwo było stać
516) się przekaźnikiem i musimy dać ludziom bodźce, by to robili.</a>

517) </li>
518) 
519) <li>
520) Badania: Obszar komunikacji anonimowej jest pełen niespodzianek i pułapek. W

521) naszym wolnym czasie pomagamy prowadzić najważniejsze konferencje o
522) anonimowości i prywatności, jak <a
523) href="http://petsymposium.org/">PETS</a>. Zidentyfikowaliśmy zestaw
524) kluczowych <a href="<page volunteer>#Research">pytań badawczych do Tora</a>,
525) które pomogą nam dowiedzieć się, jak zabezpieczyć Tora przed różnymi
526) istniejącymi atakami. Oczywiście, za tymi pytaniami kryją się dalsze.

527) </li>
528) 
529) </ul>
530) 
531) <p>

532) Robimy postępy w każdej z tych rzeczy, ale w tym tempie <a
533) href="#WhySlow">sieć Tora rośnie szybciej niż deweloperzy mogą
534) nadążyć</a>. Teraz jest idealny moment na dodanie kilku deweloperów do
535) sprawy, byśmy mogli kontynuować wzrost sieci.

536) </p>
537) 
538) <p>

539) Jesteśmy także zainteresowani wzięciem się za problemy powiązane, jak
540) ochrona przed cenzurą.

541) </p>
542) 
543) <p>

544) Jesteśmy dumni z bycia <a href="<page sponsors>">sponsorowanymi i
545) wspieranymi</a> przez Omidyar Network, International Broadcasting Bureau,
546) Bell Security Solutions, Electronic Frontier Foundation, kilka agencji
547) rządowych i grup badawczych, i setki prywatnych osób, które włożyły swój
548) wkład w projekt.

549) </p>
550) 
551) <p>
552) Jednak, to wsparcie jest niewystarczające, by Tor był na bieżąco ze zmianami

553) w obszarze prywatności w Internecie. Prosimy <a href="<page donate>">złóż
554) dotację</a> do projektu lub <a href="<page contact>">skontaktuj się</a> z
555) naszym dyrektorem wykonawczym, by dowiedzieć się, jak dokonywać większych
556) wpłat lub grantów.

557) </p>
558) 

559) <hr /> <a id="HowUninstallTor"></a>

560) <h3><a class="anchor" href="#HowUninstallTor">Jak odinstaloawć Tora?</a></h3>
561) 
562) <p>

563) To zależy całkowicie od tego, jak go zainstalowano i jaki posiadasz system
564) operacyjny. Jeśli zainstalowałeś/aś paczkę, to ta paczka zna sposób, by się
565) odinstalować. Paczki dla Windows zawierają programy
566) odinstalowujące. Prawidłowy sposób na całkowite usunięcie Tora, Vidalii,
567) Torbuttona dla Firefoksa i Polipo na dowolnym systemie Windows jest
568) następujący:

569) </p>
570) 
571) <ol>

572) <li>Na pasku zadań kliknij prawym klawiszem na Vidalię (zielona cebula lub
573) czarna głowa) i wybierz wyjście.</li>
574) <li>Kliknij prawym klawiszem na pasek zadań i uruchom Menadżera Zadań. Szukaj
575) tor.exe na liście procesów. Jeśli działa, kliknij go prawym klawiszem i
576) wybierz Zakończ Proces.</li>
577) <li>Kliknij przycisk Start, przejdź do Programy, Vidalia, wybierz Odinstaluj
578) (Uninstall). To usunie dystrybucję Vidalii, która zawiera Tora i Polipo.</li>
579) <li>Uruchom Firefoksa. Przejdź do menu Narzędzia, wybierz Dodatki. Wybierz
580) Torbutton. Kliknij przycisk Odinstaluj.</li>

581) </ol>
582) 
583) <p>

584) Jeśli nie będziesz trzymać tych kroków (na przykład próbując odinstalować
585) Vidalia, Tor i Polipo gdy jeszcze działają), będziesz musiał/a ponownie
586) uruchomić komputer i ręcznie usunąć katalog "Program Files\Vidalia Bundle".

587) </p>
588) 
589) <p>

590) Na systemie Mac OS X, trzymaj się <a href="<page
591) docs/tor-doc-osx>#uninstall">instrukcji odinstalowania</a>.

592) </p>
593) 
594) <p>

595) Jeśli instalowałeś/aś ze źródła, obawiam się, że może nie być łatwego
596) sposobu na odinstalowanie. Ale patrząc z jasnej strony, domyślnie wszystko
597) instaluję się do /usr/local/, a tam powinno łatwo być zauważyć nowe rzeczy.

598) </p>
599) 

600) <hr /> <a id="PGPSigs"></a>
601) <h3><a class="anchor" href="#PGPSigs">Czym są te pliki "sig" na stronie
602) pobierania?</a></h3>

603) 
604) <p>

605) To są podpisy PGP, byście mogli zweryfikować, że plik, który pobraliście,
606) jest dokładnie tym, który daliśmy do ściągnięcia.

607) </p>
608) 
609) <p>

610) Proszę przeczytać stronę o <a href="<page verifying-signatures>">weryfikacji
611) podpisów</a>, by dowiedzieć się więcej.

612) </p>
613) 

614) <hr /> <a id="CompileTorWindows"></a>
615) <h3><a class="anchor" href="#CompileTorWindows">Jak skompilować Tora pod
616) Windows?</a></h3>

617) 
618) <p>
619) Spróbuj wykonać kroki podane w <a

620) href="<gitblob>doc/tor-win32-mingw-creation.txt">
621) tor-win32-mingw-creation.txt</a>.

622) </p>
623) 
624) <p>

625) (Ale zauważ, że nie musisz własnoręcznie kompilować Tora, by go
626) używać. Większość ludzi po prostu używa paczek dostępnych na <a href="<page

627) download>">stronie pobierania</a>.)
628) </p>
629) 

630) <hr /> <a id="VirusFalsePositives"></a>
631) <h3><a class="anchor" href="#VirusFalsePositives">Czemu mój program Tor zdaje
632) się mieć wirusa lub oprogramowanie szpiegujące?</a></h3>

633) 
634) <p>

635) Czasami przesadnie czułe wykrywacze wirusów i programów szpiegujących pod
636) Windows podnoszą alarm na niektórych częściach binarki Tora dla
637) Windows. Według nas to są prawdopodobnie fałszywe pozytywne wyniki — w
638) końcu rynek antywirusowy i antyszpiegowski to i tak gra w
639) zgadywanie. Skontaktuj się z producentem swojego oprogramowania i wytłumacz,
640) że masz program, która daje fałszywe pozytywne wyniki. Albo wybierz lepszego
641) producenta.

642) </p>
643) 
644) <p>

645) W międzyczasie, zachęcamy nie brać tego tylko na nasze słowo. Naszym
646) zadaniem jest dawanie kodu źródłowego; jeśli jesteś zaniepokojony/a, proszę
647) <a href="#CompileTorWindows">skompiluj program własnoręcznie</a>.

648) </p>
649) 

650) <hr /> <a id="LiveCD"></a>

651) <h3><a class="anchor" href="#LiveCD">Czy jest LiveCD lub inna dystrybucja/paczka
652) zawierająca Tora?</a></h3>
653) 
654) <p>

655) W chwili obecnej nie ma żadnego oficjalnego LiveCD. Ciągle szukamy dobrych
656) rozwiązań i próbujemy zrozumieć implikacje różnych rozwiązań na
657) bezpieczeństwo i anonimowość. W międzyczasie przejrzyj poniższą listę i
658) wybierz według własnego uznania:

659) </p>
660) 
661) <p>
662) LiveCD:
663) </p>
664) 
665) <ol>

666) <li><a href="https://amnesia.boum.org/">The (Amnesic) Incognito Live System</a>
667) is a Live System aimed at preserving your privacy and anonymity:

668) <ul>
669) <li> Wszystkie wychodzące połączenia do Internetu są zmuszane do przechodzenia
670) przez sieć Tora.</li>
671) <li> Na lokalnych urządzeniach przechowywania danych nie jest zostawiany żaden
672) ślad, chyba że jawnie o to poproszono.</li>
673) <li> Zawiera programy Firefox, Tor, Torbutton, graficzny kontroler Tora Vidalia,
674) program do rozmów Pidgin i mnóstwo innego oprogramowania.</li>
675) <li> Opiera się na systemie Debian GNU/Linux i zawiera środowisko pulpitu GNOME.</li>
676) </ul>

677) <li><a href="http://tork.sourceforge.net/wiki/index.php/LiveCD">TorK LiveCD</a>

678) jest oparta na Knoppiksie z naciskiem na przyjazność dla użytkownika. Możesz
679) pracować anonimowo lub nie-anonimowo, podczas gdy TorK próbuje ciągle Cię
680) informować o konsekwencjach Twoich działań. TorK LiveCD jest
681) eksperymentalne, więc celem jest dostarczanie regularnie kolejnych wersji
682) przez rok 2007 i później.</li>
683) <li><a href="http://mandalka.name/privatix/">Privatix LiveCD/USB</a> jest
684) opartym na Debianie systemem zawierającym Tora, Firefoksa i Torbuttona,
685) które mogą zapisywać zakładki i inne ustawienia lub dane na zaszyfrowanym
686) kluczu USB</li>
687) </li>

688) </ol>
689) 
690) <p>
691) Paczki dla Windows:
692) </p>
693) 
694) <ol>

695) <li><a href="<page torbrowser/index>">Paczka Tora z przeglądarką</a> dla Windows
696) zawiera prekonfigurowaną przeglądarkę internetową i zawiera wszystkie

697) niezbędne elementy, więc możesz jej używać z dysku USB.</li>
698) <li><a href="http://www.janusvm.com/tor_vm/">Tor VM</a> jest następcą
699) JanusVM. Wymaga twojego testowania!</li>
700) <li><a href="http://janusvm.com/">JanusVM</a> to jądro Linuksa i oprogramowanie

701) działającej w VMWare, które siedzi między Twoim komputerem z Windowsem a
702) Internetem, upewniając się, że Twój ruch internetowy jest wymazywany i
703) anonimizowany.</li>
704) <li><a href="http://www.xerobank.com/xB_browser.html">xB Browser</a>, znane
705) dawniej jako Torpark jest paczką Firefox+Tor dla Win32, którą można

706) zainstalować na dysku USB. Wymaga systemu Win32, na którym będzie działać.</li>
707) </ol>
708) 
709) <p>
710) Aktualnie nieutrzymywane, według naszej wiedzy:
711) </p>
712) 
713) <ol>

714) <li>Polippix / Privatlivets Fred jest duńskim, opartym na Knoppiksie LiveCD z
715) Torem i programami do szyfrowania telefonii IP. <a
716) href="http://polippix.org/">Informacje i pobieranie</a>.</li>
717) <li>ELE to Linux LiveCD skupione na oprogramowaniu związanym z
718) prywatnością. Zawiera Tora, a możesz go pobrać z <a

719) href="http://www.northernsecurity.net/download/ele/">http://www.northernsecurity.net/download/ele/</a>.</li>

720) <li>Virtual Privacy Machine is a Linux LiveCD that includes Firefox, Privoxy,
721) Tor, some IRC and IM applications, and a set of ipchains rules aimed to
722) prevent non-Tor traffic from accidentally leaving your computer. More
723) information at <a
724) href="https://trac.torproject.org/projects/tor/wiki/VirtualPrivacyMachine">https://trac.torproject.org/projects/tor/wiki/VirtualPrivacyMachine</a>.</li>

725) <li>Anonym.OS to LiveCD podobne do powyższych, ale oparte na OpenBSD zamiast na
726) Linuksie, by zapewnić maksymalne bezpieczeństwo. Zostało zaprojektowane od
727) podstaw, by zapewniać anonimowość i bezpieczeństwo, ma więc kilka cech i
728) ograniczeń niespotykanych w innych LiveCD (związanych z Torem lub
729) nie). Więcej informacji i pobieranie Anonym.OS jest na stronie <a

730) href="http://theory.kaos.to/projects.html">Kaos.Theory</a>.</li>

731) <li>Phantomix to LiveCD do anonimowego surfowania i czatowania, oparte na
732) najnowszej wersji systemu KNOPPIX. Zawiera prekonfigurowane Provoxy, Tora i
733) Polipo. Można je pobrać ze <a href="http://phantomix.ytternhagen.de/">strony
734) Phantomix</a>.</li>

735) </ol>
736) 
737) <p>
738) Proszę się z nami skontaktować, jeśli znacie jakieś inne.
739) </p>

740) 

741) <hr /> <a id="ChooseEntryExit"></a>
742) <h3><a class="anchor" href="#ChooseEntryExit">Czy mogę kontrolować, które węzły
743) (lub kraje) są używane do wchodzenia/wychodzenia?</a></h3>

744) 
745) <p>

746) Tak. Możesz ustawić preferowane węzły wejściowe i wyjściowe, jak również
747) poinformować Tora, których węzłów nie chcesz używać. Następujące opcje mogą
748) być dodane do Twojego pliku konfiguracyjnego "torrc" lub podane na linii
749) poleceń:

750) </p>
751) <dl>
752)   <dt><tt>EntryNodes $fingerprint,$fingerprint,...</tt></dt>

753)     <dd>Lista preferowanych węzłów do używania przy pierwszym skoku w obwodzie,
754) jeśli możliwe.

755)     </dd>
756)   <dt><tt>ExitNodes $fingerprint,$fingerprint,...</tt></dt>

757)     <dd>Lista preferowanych węzłów do używania przy ostatnim skoku w obwodzie, jeśli
758) możliwe. 

759)     </dd>
760)   <dt><tt>ExcludeNodes $fingerprint,$fingerprint,...</tt></dt>

761)     <dd>Lista węzłów, których nigdy nie używać do budowania obwodu. 

762)     </dd>
763)   <dt><tt>ExcludeExitNodes $fingerprint,$fingerprint,...</tt></dt>

764)     <dd>Lista węzłów, których nigdy nie wybierać do wyjścia. Węzły podane w
765) <tt>ExcludeNodes</tt> są automatycznie na tej liście. 

766)     </dd>
767) </dl>
768) <p>

769) <em>Nie zalecamy używania tych opcji</em> &mdash; są przeznaczone do testów
770) i mogą zniknąć w przyszłych wersjach. Najlepsze bezpieczeństwo, jakie może
771) dać Tor, dostajesz gdy zostawisz Torowi wybór ścieżki; zmiana węzłów
772) wejściowych / wyjściowych może zepsuć Twoją anonimowość na sposoby, których
773) nie rozumiemy.

774) </p>
775) <p>

776) Opcje <tt>EntryNodes</tt> i <tt>ExitNodes</tt> są traktowane jako prośba, co
777) znaczy, że jeśli te węzły są wyłączone lub wydają się działać wolno, Tor
778) dalej będzie ich unikał. Możesz sprawić, że te opcje będą obowiązkowe
779) ustawiając <tt>StrictExitNodes 1</tt> lub <tt>StrictEntryNodes 1</tt>
780) &mdash; ale jeśli tak zrobisz, Twoje połączenia przez Tora przestaną
781) działać, jeśli wszystkie podane przez Ciebie węzły staną się
782) nieosiągalne. Zobacz <a
783) href="https://www.torproject.org/documentation.html.en#NeatLinks">strony
784) statusu Tora</a>, by znaleźć węzły, które można wybrać.

785) </p>
786) <p>

787) Zamiast <tt>$fingerprint</tt> możesz podać też 2-literowy kod kraju według
788) ISO3166 w nawiasach klamrowych (na przykład {de}) lub wzorzec adresów IP (na
789) przykład 255.254.0.0/8) lub nazwę węzła. Upewnij się, że nie ma spacji
790) między przecinkami a elementami list. 

791) </p>
792) <p>

793) Jeśli chcesz się dostać do usługi bezpośrednio przez interfejs SOCKS Tora
794) (np. używając SSH przez connect.c), innym rozwiązaniem jest ustawienie
795) wewnętrznego odwzorowania w pliku konfiguracyjnym, korzystając z
796) <tt>MapAddress</tt>. Przeczytaj stronę podręcznika, by poznać szczegóły.

797) </p>
798) 

799) <hr /> <a id="RelayFlexible"></a>
800) <h3><a class="anchor" href="#RelayFlexible">Jak stabilny musi być mój
801) przekaźnik?</a></h3>

802) 
803) <p>

804) Naszym celem jest uczynienie uruchomienia przekaźnika Tora czynnością łatwą
805) i wygodną:

806) </p>
807) 
808) <ul>

809) <li>Tor has built-in support for <a
810) href="https://trac.torproject.org/projects/tor/wiki/TheOnionRouter/TorFAQ#LimitBandwidth">
811) rate limiting</a>. Further, if you have a fast link but want to limit the
812) number of bytes per day (or week or month) that you donate, check out the <a
813) href="https://trac.torproject.org/projects/tor/wiki/TheOnionRouter/TorFAQ#Hibernation">hibernation
814) feature</a>.

815) </li>

816) <li>Każdy przekaźnik Tora ma <a href="#ExitPolicies">politykę wyjścia</a>, która
817) określa, jakie rodzaje połączeń wychodzących są dozwolone lub zabronione z
818) danego przekaźnika. Jeśli nie chcesz pozwalać ludziom na wychodzenie z
819) Twojego przekaźnika, możesz skonfigurować go tak, by pozwalał na połączenia
820) tylko do innych przekaźników Tora.

821) </li>

822) <li>Jeśli przekaźnik czasem będzie offline, to w porządku. Serwery katalogowe
823) szybko to zauważają i przestają ogłaszać dany przekaźnik. Postaraj się
824) jednak, by nie zdarzało się to zbyt często, gdyż przerwie to połączenia
825) korzystające z przekaźnika w chwili jego rozłączenia.

826) </li>

827) <li>Dobrze radzimy sobie z przekaźnikami mającymi dynamiczne adresy IP &mdash;
828) po prostu zostaw opcję konfiguracji adresu pustą, a Tor spróbuje zgadnąć.

829) </li>

830) <li>If your relay is behind a NAT and it doesn't know its public IP (e.g. it has
831) an IP of 192.168.x.y), you'll need to set up port forwarding. Forwarding TCP
832) connections is system dependent but <a
833) href="https://trac.torproject.org/projects/tor/wiki/TheOnionRouter/TorFAQ#ServerForFirewalledClients">this
834) FAQ entry</a> offers some examples on how to do this.

835) </li>

836) <li>Twój przekaźnik pasywnie oszacuje i ogłosi swoją ostatnią przepustowość
837) łącza, by przekaźniki o szerszym łączu przyciągały więcej użytkowników, niż
838) te o wąskim łączu. Zatem posiadanie przekaźnika z wolnym łączem też jest
839) przydatne.

840) </li>
841) </ul>
842) 

843) <hr /> <a id="RunARelayBut"></a> <a id="ExitPolicies"></a>
844) <h3><a class="anchor" href="#ExitPolicies">Prowadziłbym/prowadziłabym
845) przekaźnik, ale nie chcę mieć do czynienia z przypadkami nadużyć.</a></h3>

846) 
847) <p>
848) Wspaniale. To właśnie po to zaimplementowaliśmy polityki wyjścia.
849) </p>
850) 
851) <p>

852) Każdy przekaźnik Tora ma politykę wyjścia, która określa, jakie rodzaje
853) połączeń wychodzących są dozwolone lub zabronione z danego
854) przekaźnika. Polityki wyjścia są rozprowadzane do klientów Tora poprzez
855) katalog, więc klienci automatycznie unikną wybierania przekaźników, które
856) odmówiłyby wyjścia do ich zamierzonych miejsc. W ten sposób każdy przekaźnik
857) może decydować o usługach, hostach i sieciach, do których chce zezwalać na
858) połączenia, w oparciu o możliwości nadużyć i własną sytuację. Przeczytaj
859) wpis do FAQ o <a href="<page faq-abuse>#TypicalAbuses">sprawach, które można
860) napotkać w razie używania domyślnej polityki wyjścia</a>, po czym przeczytaj
861) <a

862) href="https://blog.torproject.org/blog/tips-running-exit-node-minimal-harassment">wskazówki
863) prowadzenia węzła wyjściowego z minimalnym narażeniem</a> Mike'a Perry'ego.
864) </p>
865) 
866) <p>

867) The default exit policy allows access to many popular services (e.g. web
868) browsing), but <a
869) href="https://trac.torproject.org/projects/tor/wiki/TheOnionRouter/TorFAQ#DefaultPorts">restricts</a>
870) some due to abuse potential (e.g. mail) and some since the Tor network can't
871) handle the load (e.g. default file-sharing ports). You can change your exit
872) policy using Vidalia's "Sharing" tab, or by manually editing your <a
873) href="https://trac.torproject.org/projects/tor/wiki/TheOnionRouter/TorFAQ#torrc">torrc</a>
874) file. If you want to avoid most if not all abuse potential, set it to
875) "reject *:*" (or un-check all the boxes in Vidalia). This setting means that
876) your relay will be used for relaying traffic inside the Tor network, but not
877) for connections to external websites or other services.

878) </p>
879) 
880) <p>

881) Jeśli zezwolisz na połączenia wychodzące, upewnij się, że działa
882) rozwiązywanie nazw (czyli Twój komputer jest w stanie poprawnie rozwiązywać
883) adresy internetowe). Jeśli są jakieś zasoby, do których Twój komputer nie
884) może dotrzeć (na przykład, jesteś za restrykcyjną zaporą ogniową lub filtrem
885) zawartości), prosimy o jawne wykluczenie ich w Twojej polityce wyjścia
886) — w innym przypadku miałoby to wpływ też na użytkowników Tora.

887) </p>
888) 

889) <hr /> <a id="RelayOrBridge"></a>
890) <h3><a class="anchor" href="#RelayOrBridge">Czy powinienem/powinnam prowadzić
891) normalny przekaźnik, czy przekaźnik mostkowy?</a></h3>

892) 
893) <p><a href="<page bridges>">Przekaźniki mostkowe</a> (lub w skrócie "mostki")

894) są <a href="<page docs/tor-doc-relay>">przekaźnikami Tora</a>, które nie są
895) umieszczane na listach w głównym katalogu Tora. To znaczy, że nawet jeśli
896) dostawca Internetu lub rząd próbujący filtrować połączenia do sieci Tora

897) prawdopodobnie nie będzie mógł zablokować wszystkich mostków.
898) </p>
899) 

900) <p>Bycie normalnym przekaźnikiem a mostkiem to prawie ta sama konfiguracja:
901) jest to tylko kwestia tego, czy Twój przekaźnik jest umieszczany na
902) publicznych listach, czy nie.

903) </p>
904) 

905) <p>Right now, there are a small number of places in the world that filter
906) connections to the Tor network. So getting a lot of bridges running right
907) now is mostly a backup measure, a) in case the Tor network does get blocked
908) somewhere, and b) for people who want an extra layer of security because
909) they're worried somebody will recognize that it's a public Tor relay IP
910) address they're contacting.

911) </p>
912) 

913) <p>Masz więc prowadzić normalny przekaźnik, czy mostek? Jeśli masz szybkie
914) łącze, zdecydowanie normalny przekaźnik &mdash; przekaźniki mostkowe nie są
915) bardzo wykorzystywane obecnie. Jeśli chcesz <a href="#ExitPolicies">być
916) wyjściem</a>, powinieneś/aś prowadzić normalny przekaźnik, gdyż potrzebujemy
917) więcej wyjść. Jeśli nie możesz być wyjściem i masz niską przepustowość
918) łącza, rzuć monetą. Dziękujemy za zgłoszenie!

919) </p>
920) 

921) <hr /> <a id="RelayMemory"></a>
922) <h3><a class="anchor" href="#RelayMemory">Czemu mój przekaźnik Tora zużywa tyle
923) pamięci?</a></h3>
924) 
925) <p>Jeśli Twój przekaźnik zużywa więcej pamięci niż być chciał/a, oto kilka
926) wskazówek, jak zmniejszyć tę ilość:
927) </p>
928) 
929) <ol>
930) <li>Jeśli jesteś na Linuksie, może napotykasz błędy z fragmentacją pamięci w
931) implementacji malloc w glibc. To znaczy, że jeśli Tor zwalnia pamięć z
932) powrotem do systemu, części pamięci są pofragmentowane, więc ciężko ich użyć
933) ponownie. Paczka Tora jest wydawana z implementacją malloc z OpenBSD, która
934) nie ma aż tylu błędów związanych z fragmentacją (ale ceną jest większe
935) użycie procesora). Możesz powiedzieć Torowi, by używał tej implementacji
936) malloc: <tt>./configure --enable-openbsd-malloc</tt></li>
937) 

938) <li>If you're running a fast relay, meaning you have many TLS connections open,
939) you are probably losing a lot of memory to OpenSSL's internal buffers (38KB+
940) per socket). We've patched OpenSSL to <a
941) href="http://archives.seul.org/or/dev/Jun-2008/msg00001.html">release unused
942) buffer memory more aggressively</a>. If you update to OpenSSL 1.0.0-beta5,
943) Tor's build process will automatically recognize and use this feature.</li>

944) 

945) <li>If you're running on Solaris, OpenBSD, NetBSD, or old FreeBSD, Tor is
946) probably forking separate processes rather than using threads. Consider
947) switching to a <a
948) href="https://trac.torproject.org/projects/tor/wiki/TheOnionRouter/TorFAQ#RelayOS">better
949) operating system</a>.</li>

950) 
951) <li>Jeśli dalej nie możesz sobie poradzić z wykorzystaniem pamięci, rozważ
952) zmniejszenie przepustowości łącza, którą zgłasza Twój przekaźnik. Zgłaszanie
953) mniejszej przepustowości oznacza, że będziesz przyciągać mniej użytkowników,
954) więc Twój przekaźnik nie powinien urosnąć aż tak bardzo. Spójrz na opcję
955) <tt>MaxAdvertisedBandwidth</tt> na stronie podręcznika.</li>
956) 
957) </ol>
958) 
959) <p>
960) Powiedziawszy to wszystko, szybkie przekaźniki Tora używają dużo
961) RAMu. Nierzadko szybkie przekaźniki używają 500-1000 MB pamięci.
962) </p>

963) 

964) <hr /> <a id="WhyNotNamed"></a>
965) <h3><a class="anchor" href="#WhyNotNamed">Czemu mój przekaźnik Tora nie ma
966) nazwy?</a></h3>

967) 
968) <p>

969) W chwili obecnej używamy następujących sposobów na określenie, czy Twój
970) przekaźnik powinien mieć nazwę:<br />

971) </p>
972) <ul>

973) <li>Nazwa nie jest przypisana do innego klucza. Istniejące przypisania są
974) usuwane po 6 miesiącach nieaktywności przekaźnika.</li>

975) <li>Przekaźnik musi działać przez co najmniej 2 tygodnie.</li>
976) <li>Żaden inny router nie chciał tej nazwy w poprzednim miesiącu.</li>
977) </ul>
978) 

979) <hr /> <a id="KeyManagement"></a>
980) <h3><a class="anchor" href="#KeyManagement">Opowiedzcie mi o kluczach używanych
981) przez Tora.</a></h3>

982) 
983) <p>

984) Tor używa wielu różnych kluczy, mając na uwadze trzy cele: 1) szyfrowanie w
985) celu zapewnienia prywatności danych wewnątrz sieci Tora, 2) autentykacja
986) (weryfikacja tożsamości), by klienci wiedzieli, że przesyłają dane do tych
987) przekaźników, do których chcieli, 3) podpisy, by wszyscy klienci posiadali
988) ten sam zestaw przekaźników sieci.

989) </p>
990) 
991) <p>

992) <b>Szyfrowanie</b>: po pierwsze, wszystkie połączenia w sieci Tor korzystają
993) z szyfrowania TLS, więc obserwatorzy zewnętrzni nie mogą dowiedzieć się, dla
994) którego obwodu dana komórka jest przeznaczona. Ponadto, klient Tora uzgadnia
995) efemeryczny klucz szyfrujący z każdym przekaźnikiem w obwodzie, by tylko
996) węzeł wyjściowy mógł przeczytać komórki. Obie strony wyrzucają klucz obwodu,
997) gdy ulega on zamknięciu, więc logowanie ruchu i włamanie się do przekaźnika
998) w celu odkrycia klucza nie podziała.

999) </p>
1000) 
1001) <p>

1002) <b>Authentication</b>: Every Tor relay has a public decryption key called
1003) the "onion key".  When the Tor client establishes circuits, at each step it
1004) <a href="<svnprojects>design-paper/tor-design.html#subsec:circuits">demands
1005) that the Tor relay prove knowledge of its onion key</a>. That way the first
1006) node in the path can't just spoof the rest of the path.  Each relay rotates
1007) its onion key once a week.

1008) </p>
1009) 
1010) <p>

1011) <b>Koordynacja</b>: Skąd klienci wiedzą, jakie są przekaźniki i skąd wiedzą,
1012) że mają do nich właściwe klucze? Każdy przekaźnik ma "długoterminowy"
1013) publiczny klucz podpisujący, zwany "kluczem tożsamości". Każde centrum
1014) katalogowe ponadto ma "katalogowy klucz podpisujący". Centra katalogowe <a

1015) href="<gitblob>doc/spec/dir-spec.txt">dostarczają podpisane listy</a>

1016) wszystkich znanych przekaźników sieci, a w tej liście jest zestaw
1017) certyfikatów od każdego przekaźnika (samopodpisanych ich kluczem
1018) tożsamości), określających ich klucze, położenia, polityki wyjścia itd. Więc
1019) jeśli atakujący nie kontroluje serwerów katalogowych, nie może oszukać

1020) klientów, by używali innych przekaźników sieci.
1021) </p>
1022) 
1023) <p>

1024) Skąd klienci wiedzą, jakie są centra katalogowe? Oprogramowanie Tor zawiera
1025) wbudowaną listę położeń i kluczy publicznych każdego centrum
1026) katalogowego. Więc jedynym sposobem na oszukanie użytkowników, by korzystali
1027) z fałszywej sieci Tora jest danie im specjalnie zmodyfikowanej wersji
1028) programu.

1029) </p>
1030) 
1031) <p>

1032) Skąd użytkownicy wiedzą, że dostali właściwy program? Gdy wydajemy kod
1033) źródłowy lub paczkę, podpisujemy ją cyfrowo, używając <a

1034) href="http://www.gnupg.org/">GNU Privacy Guard</a>. Przeczytaj <a

1035) href="<page verifying-signatures>">instrukcje odnośnie weryfikacji podpisów
1036) Tora</a>.

1037) </p>
1038) 
1039) <p>

1040) Aby być pewnym, że coś naprawdę jest podpisane przez nas, powinieneś/aś
1041) spotkać się z nami osobiście i otrzymać kopię odcisku palca naszego klucza
1042) GPG, lub powinieneś/aś znać kogoś, kto tak zrobił. Jeśli martwisz się
1043) atakiem na tym poziomie, zalecamy zaangażować się ze społecznością związaną
1044) z bezpieczeństwem i zacząć poznawać ludzi.

1045) </p>
1046) 

1047) <hr /> <a id="EverybodyARelay"></a>
1048) <h3><a class="anchor" href="#EverybodyARelay">Powinno się sprawić, by każdy
1049) użytkownik Tora był przekaźnikiem.</a></h3>

1050) 
1051) <p>

1052) Requiring every Tor user to be a relay would help with scaling the network
1053) to handle all our users, and <a
1054) href="https://trac.torproject.org/projects/tor/wiki/TheOnionRouter/TorFAQ#RelayAnonymity">running
1055) a Tor relay may help your anonymity</a>. However, many Tor users cannot be
1056) good relays &mdash; for example, some Tor clients operate from behind
1057) restrictive firewalls, connect via modem, or otherwise aren't in a position
1058) where they can relay traffic. Providing service to these clients is a
1059) critical part of providing effective anonymity for everyone, since many Tor
1060) users are subject to these or similar constraints and including these
1061) clients increases the size of the anonymity set.

1062) </p>
1063) 
1064) <p>
1065) To rzekłszy, chcemy zachęcać użytkowników do prowadzenia przekaźników, więc
1066) to, czego naprawdę chcemy, to uproszczenie procesu uruchamiania i
1067) utrzymywania przekaźnika. Poczyniliśmy duży postęp z łatwą konfiguracją w
1068) ciągu ostatnich kilku lat: Vidalia ma łatwy interfejs konfiguracji
1069) przekaźnika i obsługuje też uPnP. Tor jest dobry w automatycznym
1070) sprawdzaniu, czy jest dostępny i jak dużą przepustowość łącza może

1071) zaoferować.
1072) </p>
1073) 
1074) <p>

1075) Jest jednak pięć kroków, którymi musimy się najpierw zająć:

1076) </p>
1077) 
1078) <p>
1079) Po pierwsze, musimy ustabilizować pracę Tora jako przekaźnika na wszystkich

1080) popularnych systemach. Główną platformą pozostającą do zrobienia jest
1081) Windows, planujemy zająć się tym ostatecznie w 2009. Przeczytaj sekcję 4.1
1082) <a

1083) href="https://www.torproject.org/press/2008-12-19-roadmap-press-release">naszego
1084) planu rozwojowego</a>.
1085) </p>
1086) 
1087) <p>

1088) Second, we still need to get better at automatically estimating the right
1089) amount of bandwidth to allow. See item #7 on the <a href="<page
1090) volunteer>#Research">research section of the volunteer page</a>: "Tor
1091) doesn't work very well when relays have asymmetric bandwidth (e.g. cable or
1092) DSL)". It might be that <a
1093) href="https://trac.torproject.org/projects/tor/wiki/TheOnionRouter/TorFAQ#TransportIPnotTCP">switching
1094) to UDP transport</a> is the simplest answer here &mdash; which alas is not a
1095) very simple answer at all.

1096) </p>
1097) 
1098) <p>

1099) Third, we need to work on scalability, both of the network (how to stop
1100) requiring that all Tor relays be able to connect to all Tor relays) and of
1101) the directory (how to stop requiring that all Tor users know about all Tor
1102) relays). Changes like this can have large impact on potential and actual
1103) anonymity. See Section 5 of the <a
1104) href="<svnprojects>design-paper/challenges.pdf">Challenges</a> paper for
1105) details. Again, UDP transport would help here.

1106) </p>
1107) 
1108) <p>

1109) Po czwarte, musimy lepiej zrozumieć ryzyka płynące z umożliwienia
1110) napastnikowi wysyłania ruchu przez Twój przekaźnik, gdy Ty zaczynasz swój
1111) własny ruch anonimowy. <a

1112) href="http://freehaven.net/anonbib/#back01">Trzy</a> <a

1113) href="http://freehaven.net/anonbib/#clog-the-queue">różne</a> dokumenty <a
1114) href="http://freehaven.net/anonbib/#torta05">badawcze</a> opisują sposoby na
1115) identyfikację przekaźników w obwodzie poprzez kierowanie ruchu przez
1116) węzły-kandydatów i szukanie obniżania w ruchu w czasie, gdy obwód jest
1117) aktywny. Te ataki zatykające nie są tak straszne w kontekście Tora, dopóki
1118) przekaźniki nie są klientami. Ale jeśli próbujemy zachęcić więcej klientów
1119) do bycia przekaźnikami (czy jako <a href="<page bridges>">przekaźniki
1120) mostkowe</a>, czy zwykłe przekaźniki), to musimy lepiej zrozumieć to
1121) zagrożenie i nauczyć się je łagodzić.

1122) </p>
1123) 
1124) <p>

1125) Po piąte, możemy potrzebować jakiegoś schematu bodźców do zachęcana ludzi,
1126) by przekierowywali ruch innych lub zostali węzłami wyjściowymi. Tu są nasze

1127) <a href="https://blog.torproject.org/blog/two-incentive-designs-tor">bieżące
1128) pomysły na bodźce Tora</a>.
1129) </p>
1130) 
1131) <p>
1132) Prosimy o pomoc przy każdym z tych punktów!
1133) </p>
1134) 

1135) <hr /> <a id="Criminals"></a>
1136) <h3><a class="anchor" href="#Criminals">Czy Tor nie umożliwia przestępcom
1137) robienia złych rzeczy?</a></h3>

1138) 
1139) <p>

1140) By poznać odpowiedź na to i inne pytania, odwiedź nasze <a href="<page
1141) faq-abuse>">FAQ o nadużyciach Tora</a>.

1142) </p>
1143) 

1144) <hr /> <a id="RespondISP"></a>
1145) <h3><a class="anchor" href="#RespondISP">Jak odpowiadać mojemu dostawcy
1146) Internetu o moim przekaźniku wyjściowym?</a></h3>

1147) 
1148) <p>

1149) A collection of templates for successfully responding to ISPs is <a
1150) href="https://trac.torproject.org/projects/tor/wiki/TheOnionRouter/TorAbuseTemplates">collected
1151) here</a>.

1152) </p>
1153) 

1154) <hr />

1155) 

1156)   </div>
1157) 

1158) 
1159)